Suche

Handschriften

Handschriften

Weltliches Recht im Frankenreich
A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z



Signatur Enthaltene Leges Herkunft, Datierung
A
Admont, Stiftsbibliothek, 43
zusammen mit Admont, Stiftsbibliothek, 23
--- Einzeltitel aus den Institutionen (Bücher 2-4)
--- Epitome Iuliani 66 (67)
--- Titel aus dem Edictum Theoderici (capp. 17-22, 60-61, 75 I und II, 83, 86, 91, 125)
2. Hälfte 12. Jh., Admont (Buberl); 1160er/1170er, Admont (Stelzer); 2. Hälfte 12. Jh. (Mordek)
Admont, Stiftsbibliothek, 48
--- Einzeltitel aus den Institutionen (Bücher 2-4)
--- Epitome Iuliani 66 (67)
--- Titel aus dem Edictum Theoderici (capp. 17-22, 60-61, 75 I und II, 83, 86, 91, 125)
um 1200, Italien (Stelzer); Anfang 13. Jh. (Mordek)
Admont, Stiftsbibliothek, 712
[55]
Zur Admonter Handschrift gehört Budapest, Nationalmuseum, 433.
[72r - 117r] Lex Baiuvariorum (Klasse D)
11. Jh. (von Schwind); 12. Jh., Österreich (Mordek)
Assisi, Archivio della Cattedrale, Fragmente fasc. I, n. 3. 6
Leges Langobardorum
Augsburg, Staats- und Stadtbibliothek, 2° Cod. Aug. 389
[1r - ] Abschrift der Lex Baiuvariorum aus dem Besitz Konrad Peutingers, die auf einer heute wohl nicht mehr erhaltenen Handschrift basiert
1516/18 (Lukas)
Augsburg, Universitätsbibliothek, I. 2. 2° 4
[Codex Wallersteinensis]
[2 - 181] Lex Romana Visigothorum (Titelverzeichnis, Explanationes titulorum und Text)
10. Jh., Gallien (Hänel, Liebs); 10. Jh. (Mommsen, Mordek); ca. 10./11. Jh., Süddeutschland (Tegernsee?) (Bischoff)
Autun, Bibliothèque du Séminaire, 36 (S 40)
[60r-92v] Lex Salica Karolina, Text. Incipit: Si quis ad mallum legibus dominicis … Explicit: … Si quis hominem sine consensu iudicis de ramo ubi// (Lex Salica 69,2)
[95r-99r] Lex Alamannorum, Titelverzeichnis und Tit. 1-3,1 (in MGH LL nat. Germ. 5/1 nicht benützt). Explicit: … Si quis homo aliquem persequens fugitivum aut liberum //
Mitte 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 2. Drittel 9. Jh., mittleres oder nördliches Frankreich (Bischoff)
B
Bamberg, Staatsbibliothek, Bibl. 30c
Lex Salica (Schluss des Prologs [Klasse D], Text [Karolina emendata]: teilweise Capp. II-III, ein Teil von Cap. XLII, dann Capp. XLIII-XLVII)
10. Jh. (Fischer); 10. Jh., vermutlich italienisch (Hoffmann)
Bamberg, Staatsbibliothek, Can. 7
[P I 13, C. 23]
[172r - 176v] Lex Baiuvariorum
11. Jh. (von Schwind, Bischoff HA); etwa Mitte 11. Jh., Freising (Mordek); Ende 11./Anfang 12. Jh. (Krusch)
Bamberg, Staatsbibliothek, Can. 9
[P I 9, Dombibliothek C 64]
Der zweite Teil der Handschrift ab der Kanonessammlung des Pseudo-Remedius ist aus dem Codex Wien, Österreichische Nationalbibliothek, Lat. 2198 (10. Jh.) abgeleitet.
[84v - 86v] Lex Baiuvariorum (Fragment)
11. Jh. (von Schwind); 1. Hälfte 11. Jh. (Mordek); 3. Drittel 10. Jh., Regensburg (Hartmann); 10. Jh. (Bischoff HA)
Bamberg, Staatsbibliothek, Can. 12
[P I 1, C. 60]
[2r - 2v] Lex Salica (Epilog)
[2v] Lex Salica (Königsliste)
[6r-v] Epitome Iuliani 115, 28
1. Viertel 10. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff, Mordek); Ansegis: 1. Hälfte 10. Jh. (Bischoff); 1. oder 2. Viertel 10. Jh., Frankreich oder Italien (?) (Hartmann)
Bamberg, Staatsbibliothek, Jur. 1
[D.II.3]
Institutionen
1. Hälfte 11. Jh. (Radding/Ciaralli); 3. Drittel 10. Jh., Rom oder Umgebung (Suckale-Redlefsen); 9. oder 10. Jh. (Krüger)
Bamberg, Staatsbibliothek, Jur. 35
[D II 2, D. 33]
[1r - 56r] Lex Salica (Karolina emendata)
[57r - 98v] Lex Ribuaria (Klasse B)
[99r - 145v] Lex Alamannorum
Mitte 9. Jh. (Beyerle/Buchner); 1. Hälfte 9. Jh., Nordostfrankreich (Mordek); 10. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); 1. Drittel 9. Jh., wohl Nordostfrankreich (Bischoff); 1. Hälfte 9. Jh., Nordostfrankreich (Eckhardt 1962 nach Bischoff)
Barcelona, Arxiu de la Corona d’Aragó, Ripoll 46
[1, 86-87] Lex Visigothorum (u.a. 5,4,16 und 8,4,26)
2. Drittel 9. Jh. (García López); 8.(?)-9. Jh. (Beer)
Barcelona, Biblioteca de Catalunya, 944
[182v - 293v] Lex Visigothorum
ausg. 11. Jh., Ripoll (García López)
Basel, Öffentliche Bibliothek der Universität, C III 1
[12 - 20] Lex Romana Visigothorum
[29 - 33r] Epitome Aegidii
[33r - 47r] Lex Romana Visigothorum
[50 - 239] Lex Romana Visigothorum
[101v] Lex Romana Burgundionum (Titel 2)
16. Jh. (Hänel, von Salis); 1520/1530 (Liebs, Mordek); Anfang 16. Jh. (Meyer)
Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Lat. fol. 269
[1v - 17r] Kapitelverzeichnis zur Epitome Iuliani mit Appendix B und Erweiterungen
[20r - 39v] Epitome Iuliani, Capp. 1-117 (Textgruppe D)
[39v - 149v] Epitome Iuliani, Capp. 114-564 (Textgruppe B)
[149v - 155v] Appendix B zur Epitome Iuliani
[183r - 190v] Institutionen- und Digestentitel (eingebundener Quaternio aus einer anderen Handschrift)
frühes 9. Jh., Flavigny (Liebs); 1. Viertel 9. Jh., vielleicht Südostfrankreich (Bischoff); 1. Viertel 9. Jh., Burgund (Kaiser)
Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Lat. fol. 270
Ergänzung zu Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4406. Foll. 1-13 werden in der Literatur auch als "Papinianus" bezeichnet. Zu dieser Handschrift gehören auch einige Blätter der Handschrift Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Lat. Fol. 636.
[1 - 10] Lex Romana Burgundionum
[11 - 13] Appendix I und II zur Lex Romana Visigothorum
[14 - 16] Exzerpte aus dem Codex Theodosianus mit zwei interpolierten Konstitutionen (aus Nov. Valent. 34, Constitutio Sirmondiana prima und Nov. Valent. 27,7)
9. Jh. (Hänel); 8./9. Jh., Gallien (Liebs); 9. Jh. (Mommsen, Meyer); fol. 1-13: 1. Viertel 9. Jh., wohl West- oder Südfrankreich (Bischoff); ca. 8./9. Jh. (fol. 14-16), Frankreich (Bischoff); Anfang 9. Jh. (Kaiser); 8./9. Jh., Frankreich (CLA); 9. Jh. (von Salis)
Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Lat. fol. 378
[65bisv] Lex Alamannorum (Fragment; Capp. 99, 20-25)
9. Jh. (Fragment, Lehmann/Eckhardt 1966); 10./11. Jh. (Handschrift, Mordek); 9. Jh., (Fragment, Mordek); 10. Jh., westdeutsch (Bischoff HA)
Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Lat. fol. 626
[2rb] Epitome Iuliani 115, 28
1. Hälfte 12. Jh., wohl Diözese Lüttich (Mordek)
Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Lat. qu. 150
Lex Romana Visigothorum
Summen zur Lex Romana Visigothorum
10. Jh., Gallien (Hänel); 1.-2. Viertel 9. Jh., wohl Tours (Liebs); 10. Jh. (Mommsen, Meyer); 2. Viertel 9. Jh., Tours (oder Leges-Skriptorium?) (Bischoff)
Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Phill. 1735
[1v - 157v] Epitome Monachi
[157v - 158r] Epitome der Nov. Valent. 16 und 24
[158r - 164v] Novellensumme De ordine ecclesiastico
9. Jh., Gallien (Hänel); frühes 8. Jh. (Liebs); 8./9. Jh. (Mommsen, Meyer); 8./9. Jh., Burgund (Bischoff, Kaiser, CLA)
Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Phill. 1736
[1v - 14r] Lex Salica (Klasse E)
[15r - v] Lex Salica (Epilog)
Mitte oder 2. Hälfte 10. Jh., Frankreich (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 2. Hälfte 10. Jh., Frankreich (Mordek)
Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Phill. 1741
zusammen mit Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 1283, foll. 95/96
Lex Romana Visigothorum (Exzerpte)
Constitutiones Sirmondianae (1-7)
ausg. 10. Jh. (Hänel); 10. Jh. (Liebs); 10. Jh., Reims (Mommsen, Meyer); 3. Drittel 9. Jh., Reims (Bischoff); foll. 209/210: 1. Hälfte 7. Jh., Italien / Südfrankreich (CLA)
Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Phill. 1745
[M L 117, Nr. 578]
zusammen mit St. Petersburg, Rossijskaja Nacional'naja Biblioteka, F.v.II.3
[101v - 119v] Constitutiones Sirmondianae (1-18)
Codex Theodosianus (Exzerpt)
7. Jh., Lyon (Liebs); 7. Jh., Burgund (Mordek); 7. Jh., Burgund (CLA); 7./8. Jh. (Mommsen); 2. Hälfte 7. Jh. (Vessey); 9. Jh., Lyon (Bischoff); 8. Jh., Nordostfrankreich (Licht)
Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Phill. 1761
Lex Romana Visigothorum
6./7. Jh., Lyon (Liebs); 7. Jh. (Hänel); 6. Jh. (Mommsen, Meyer); 2. Hälfte 6. Jh. (Lex Romana Visigothorum), 2. Hälfte 9. Jh., Lyon (Marginalien) (Bischoff); 2. Hälfte 6. Jh., Lyon (CLA); 2. Hälfte 6. Jh., Spanien oder Septimanien (?) (Licht)
Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Savigny 1
[1r - 147v] Lex Romana Visigothorum (Titelverzeichnis und Text) mit Explanationes titulorum
Anfang 10. Jh. (Hänel); 10. Jh. (Liebs, Mommsen, Meyer); ca. 2. Drittel 9. Jh., südliches Frankreich (?) (Bischoff)
Bern, Burgerbibliothek, 263
[14v - 161r] Lex Romana Visigothorum mit Titelverzeichnis und jüngeren Explanationes titulorum
9. Jh., Gallien (Hänel); 9. Jh., wohl aus Frankreich (Liebs); 9. Jh. (Mommsen, Meyer); Anfang 9. Jh., wahrscheinlich Oberrheingebiet (Straßburg?) (Bischoff)
Bern, Burgerbibliothek, 314
[88v] Lex Romana Visigothorum (CTh 11,39,7; LRV 11,14,3)
11. Jh. (Conrat, Hagen)
Bern, Burgerbibliothek, 442
[39r - 71v] Lex Salica
Ende 9. Jh. oder 1. Viertel 10. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); wohl 2. Hälfte 9. Jh. (Bischoff HA); 1. Hälfte 10. Jh. (Schon)
Besançon, Bibliothèque Municipale, 1348
[1r - 19r] Lex Burgundionum (MGH LL nat. Germ. 2/1, nicht benutzt)
[19r - 27v] Lex Salica Karolina, Titelverzeichnis und Text, tit. 1-48, Explicit: Si quis lege saliga vivit servum aut ancillam cavallum vel bovem seu iumentum seu quamlibet rem suam sub alterius potestate agnoverit mittat eam in terciam man//.
9. Jh. (Eckhardt 1962, Bischoff HA)
Bonn, Universitäts- und Landesbibliothek, S. 402
[96a]
[146 - 182] Lex Salica (Karolina emendata; Langer Prolog, Titelverzeichnis, Kurzer Prolog und Text)
11. oder 12. Jh. (Eckhardt 1962); 12. Jh., wohl Deutschland (Mordek); 12. Jh., Rheinland? (Kéry, Schmitz)
C
Cambrai, Bibliothèque Municipale, 625
[576]
[73vb - 80rb] Lex Salica (Karolina emendata, Fragment, Langer Prolog, Titelverzeichnis und Text)
2. Hälfte 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 3.-4. Viertel 9. Jh., Nordfrankreich (Mordek); gegen Ende des 9. Jhs., Bretagne (Bischoff)
Cambridge, Corpus Christi College, 265
[100 - 104] Excerpta de libris Romanorum et Francorum
2. Hälfte 11. Jh., England (Worcester ?) (Mordek); 1. Hälfte 11. Jh., England (Hartmann)
Cava de' Tirreni, Biblioteca della Badia, 4
Verwandtschaft bzw. Gemeinsamkeiten bestehen zu Montecassino, Archivio dell'Abbazia, 175 und 384, Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 5001 und Madrid, Biblioteca Nacional, 413 (Gontrum 1993)
[5r - 70v] Edictus Rothari
[70v - 74r] Leges a Grimoaldo additae
[74r - 147r] Liutprandi leges
[148v - 156v] Ratchis leges
[156v - 167r] Aistulfi leges
[167v - 171v] Glossarium legum Langobardorum (Glossarium Cavense)
[182v - 187v] Arichis II principis capitula
[188r - 190v] Adelchis principis capitula
[190v - 196v] Pactiones de Leburiis
[197r - v] Drei Memoratoria
um 1005, Süditalien (wohl Benevent; nach Garrison: Capua) (Mordek); ca. 1005, Benevent (Bluhme); um 1005, Montecassino (?) (Pohl)
Clermont-Ferrand, Bibliothèque Municipale, 201
[175]
[1 - 10] Titelverzeichnis zur Lex Romana Visigothorum
[11 - 104] Lex Romana Visigothorum (Codex wird als "Liber legis doctorum" bezeichnet)
10. Jh., Gallien (Hänel); 10. Jh. (Mommsen); 9./10. Jh., südliches Frankreich (Bischoff)
Cologny (Genf), Bibliotheca Bodmeriana, Bodmer 107
[Klitschdorf]
[3v - 17r] Exzerpte aus dem Codex Theodosianus (Bücher 9-16)
[22r - 56r, 135v] Lex Salica (Karolina emendata)
[56v - 76v] Lex Ribuaria (Klasse B)
[76bisr - 104v] Lex Alamannorum (Klasse B)
[105r - 132v] Lex Baiuvariorum (Klasse E)
[140r - 142r] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
10. Jh. (Beyerle / Buchner); Ende 9. Jh., wohl Nordwestdeutschland (Mordek); ausg. 9. Jh., nordwestdeutsch (Kottje); 9. oder 10. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); ca. 2. Viertel 9. Jh., Niederdeutschland (Bischoff); 1. Viertel 10. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff)
E
El Escorial, Biblioteca Monasterio, a. IV. 8
Lex Visigothorum
16. Jh. (García López)
El Escorial, Real Biblioteca de San Lorenzo, D. I. 1
[Codex Emilianensis]
[396 - 452] Lex Visigothorum
10. Jh. (vollendet 992) (Zeumer); 992, San Millán de la Cogolla (García López); 992-994, San Millán de la Cogolla (Mordek)
El Escorial, Real Biblioteca de San Lorenzo, D. I. 2
[Codex Albeldensis, Vigilianus]
[385v - 428r] Lex Visigothorum
10. Jh. (vollendet 976) (Zeumer); 976, Monasterio de Albelda (García López); 974-976, San Martín de Alvelda (Mordek); 26. Mai 974 bzw. 974-976 (Kéry); Oviedo (Davies)
El Escorial, Real Biblioteca de San Lorenzo, K. oder Z. II. 2
Lex Baiuvariorum (Prolog)
Lex Visigothorum
11. Jh. (von Schwind); 1019, Barcelona (Zeumer); 1011, Barcelona (García López)
El Escorial, Real Biblioteca de San Lorenzo, K. II. 10
[10r - 101] Lex Visigothorum
14. Jh. (Zeumer); ausg. 12. Jh., Katalonien oder Palencia (García López)
El Escorial, Real Biblioteca de San Lorenzo, M. III. 2
[7v - 8v] Chronica regum Visigothorum
[9v - 11r] Kapitelverzeichnis zur Lex Visigothorum
[11v - 161r] Lex Visigothorum
1188 (Zeumer); 1188, Palencia (Carrión oder Husillos) (García López)
El Escorial, Real Biblioteca de San Lorenzo, S. II. 21
Lex Visigothorum
14. Jh. (Zeumer); Ende 13./14. Jh., Katalonien (García López)
El Escorial, Real Biblioteca de San Lorenzo, V. II. 15
Lex Visigothorum
Institutionen des Iustinianus (14. Jh.)
13. Jh. (Zeumer); 12./13. Jh., Barcelona (García López)
Erben des Marquis de Rosanbeau, Bibliothèque de Rosny, Signatur unbekannt
[Codex Rosanbinus][Lanvellec, Sammlung Marquis Le Peletier de Rosanbo]
zusammen mit Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4406
Lex Romana Visigothorum
10. Jh. (Liebs); ca. 3. Viertel 9. Jh., Südfrankreich, etwa Lyon (?) (Bischoff)
F
Florenz, Biblioteca Medicea Laurenziana, Aedil. 82
[169v] Edictum Theoderici, Cap. 20 initium, ohne Provenienzangabe
Collectio Vaticana: 2. Drittel 9. Jh., Oberitalien (Bischoff)
Florenz, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 77,1
[58ra] Lex Baiuvariorum (Prolog)
[58ra - 59ra] Lex Salica (Fragment)
14. Jh. (Bluhme, von Schwind); 12.-14. Jh. (Eckhardt 1962)
Florenz, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 89 sup. 86
[-- 105v] Epitome Aegidii (PS 2,2)
[-- 119r] Epitome Aegidii (CTh. 5,12)
2. Hälfte 11. Jh. (Mordek)
Fulda, Hochschul- und Landesbibliothek, D 1
[1v - 133r] Lex Romana Visigothorum (Epitome der Fuldaer Handschrift / Scintilla II)
9. Jh., Gallien (Hänel); ausg. 8. Jh., Angers (Liebs); 8. Jh. (Mommsen); 2. Hälfte 8. Jh., Loire-Gegend (CLA); 2. Hälfte 8. Jh., Francia (Loire-Tal?) (Rio); Anfang 8. Jh. (Jeannin); ausg. 8. Jh. (Bischoff HA); Anfang 8. Jh., Gallien (Meyer)
G
Gotha, Forschungs- und Landesbibliothek, Memb. I 84
[P 16, olim 54]
[148vb - 149ra] Prologe der Lex Salica (Klasse S)
[150ra - 159vb] Lex Salica (von Lupus systematisiert)
[159vb - 160vb] Lex Ribuaria (von Lupus überarbeitetes Titelverzeichnis)
[161va - 166rb] Lex Ribuaria (Klasse A, Redaktion von Lupus)
[167ra - 196vb] Leges Langobardorum (Titelverzeichnis und Text, von Lupus systematisiert)
[197ra - 203va] Lex Alamannorum (Klasse A)
[148va - vb] Prolog der Lex Baiuvariorum
[203va - 215rb] Lex Baiuvariorum (Klasse F, Redaktion Lupus)
[226ra - 336vb] Lex Romana Visigothorum
[339ra - 376rb] Leges Langobardorum mit dem Edictus Rothari und den Gesetzen Grimoalds, Liutprands, Ratchis' und Aistulfs
[406rb] Capitula Italica, c. 15 = Epitome Iuliani 119,6
10. Jh., Gallien (Hänel); 10. Jh. (Mommsen, Schott, Meyer); ca. 10./11. Jh. (Bischoff); 10./11. Jh., Mainz (Mordek, Kaiser); 9./10. Jh. (Beyerle/Buchner, Schott); 11. Jh. (von Schwind); Anfang 11. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); 10./11.Jh., Oberitalien (?) (Kottje); 10. oder sicher Anfang 11. Jh., Fulda (Bluhme); wohl 10. Jh. (Eckhardt 1962); 2. Hälfte 12. Jh. (Bracciotti)
Graz, Universitätsbibliothek, Ms. 1703/247
Lex Ribuaria (Fragment, cc. 68-72)
2. Viertel 9. Jh., Nordostfrankreich (St. Amand oder St. Bertin?) (Bischoff)
Graz, Universitätsbibliothek, Ms. III 37, 2
[193r - 198v] Lex Baiuvariorum (Fragmente, Klasse E)
Ende 12. Jh. (von Schwind, Kottje)
Guttaring, Pfarrarchiv, s.n.
Epitome Iuliani (Capp. 428, 430, 431, 440-447)
3. Viertel 9. Jh., Oberitalien (Kaiser, Bischoff)
H
Halberstadt, Domschatz, Inv.-Nr. 465-466
[Halberstadt, ehem. Bibliothek des Domgymnasiums, Frg. 1]
Codex Theodosianus (Fragment, Palimpsest; Titel XII 1,179-183, XIV 3,22-4,2)
2. Hälfte 5. Jh., Norditalien (CLA); 5./Anfang 6. Jh. (Dold 1941, Liebs)
Hamburg, Staats- und Universitätsbibliothek, 141 a in scrinio
[Cod. iur. 2233a / 83]
[160 - 208] Lex Salica (Karolina emendata)
[208 - 237] Lex Ribuaria (Klasse B)
[238 - 273] Lex Alamannorum (Klasse B)
wohl noch 9. Jh. (Beyerle/Buchner); 2. Hälfte 9. Jh., Fulda (Mordek); Ende 9. Jh. (Buchner); 9. oder 10. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); 2. Hälfte 9. Jh., „in einem Fulda-nahen Stil geschrieben“ (Bischoff) (Kottje); ca. 3. Viertel 9. Jh., Niederdeutschland (Corvey?) (Bischoff); Mitte 9. Jh., möglicherweise Corvey (Eckhardt 1962 nach Bischoff); letztes Viertel 9. Jh., Schriftheimat Fulda (Schmitz)
Heiligenkreuz, Stiftsbibliothek, 217
[183r - 184r] Lex Baiuvariorum (Klasse H, Prolog)
[184r - 203v] Lex Alamannorum (Klasse B)
10. Jh. (von Schwind); Ende 10. Jh., Südostdeutschland (Mordek); ausg. 10. Jh., südwestdeutsch? (Kottje); spätes 10. Jh., südostdeutsch (wohl Böhmen) (Bischoff HA)
I
Innsbruck, Tiroler Landesmuseum Ferdinandeum, FB 32.143/1
Lex Romana Visigothorum (Fragment; 9,11,1-9,15,2)
ca. 3. Viertel 9. Jh., Frankreich (?) (Bischoff)
Ivrea, Biblioteca Capitolare, XXXIII (4)
[1r - 16v] Lex Ribuaria (Klasse A)
[17r - 47r] Lex Salica (Karolina emendata)
[47v - 48r] Lex Salica (Italienisches Fragment)
[48v - 74v] Lex Alamannorum (Klasse B)
[74v] Zusatzkapitel zur Lex Alamannorum
[74v - 75r] Lex Alamannorum (Klasse B, Titel 5)
[76r - 102r] Lex Burgundionum (Klasse B)
[102r - 124r] Lex Baiuvariorum (Klasse A; Prolog, Titelverzeichnis und Text, Klasse A und E)
10. Jh. (Beyerle/Buchner, Lehmann/Eckhardt 1966); Mitte bis 2. Hälfte 9. Jh., Oberitalien? (Mordek); 9. oder 10. Jh. (von Salis); Anfang 10. Jh. (von Schwind); ca. Mitte 9. Jh., wohl Oberitalien (Kottje); 2. Drittel 9. Jh., Oberitalien (Bischoff); Mitte 9. Jh. (Bluhme, Eckhardt 1962 nach Bischoff)
Ivrea, Biblioteca Capitolare, XXXIV (5)
[Iv] Liutprandi notitia de actoribus regis
[57r - 104v] Edictus Rothari
[105r - 107r] Leges a Grimoaldo additae
[108v - 159v] Liutprandi leges
[159v - 162r] Ratchis leges
[162r - 166v] Aistulfi leges
um 830 (Bluhme); 1. Drittel 9. Jh., Oberitalien (Bischoff); um 830, Pavia (Mordek)
Ivrea, Bibioteca Capitolare, XXXV (17)
Lex Romana Visigothorum mit Appendix II
Constitutiones Sirmondianae (1-7)
9. oder 10. Jh. (Hänel); 9./10. Jh., anscheinend aus Frankreich (Liebs); Ende 9. Jh. (Mommsen, Meyer); ca. 2. Viertel 9. Jh., südliches (?) Frankreich (Bischoff); wahrscheinlich frühes 9. Jh. (Wibier)
Ivrea, Biblioteca Capitolare, XXXVI (18)
Lex Romana Visigothorum
9./10. Jh. (Hänel, Liebs, Mommsen, Meyer); ca. 2. Viertel 9. Jh., Südfrankreich (?) (Bischoff)
K
Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Aug. perg. 112
[31v] Lex Alamannorum (Fragment; Klasse B, tit. 33a)
1. Viertel 9. Jh., Reichenau (Bischoff)
Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Fragm. Aug. 145
Epitome Iuliani (Fragment; Kapitelverzeichnis der Capp. 31-64)
1. Drittel 9. Jh., etwa Lyon (?) (Bischoff, Kaiser)
Klagenfurt, Kärntner Landesarchiv, Gv-Hs. 10/2/2
[Klagenfurt, Bibliothek des Kärntner Geschichtsvereins, Ms. 10/2]
Exzerpte aus der Lex Visigothorum (8,3,16-17 und 8,4,1-8,4,6; nach der Rezension des Reccesvinth)
Exzerpte aus der Epitome Iuliani (Capp. 36, 136, 146, 292)
zwischen 754 und 2. Drittel 9. Jh., Nonantola (Kaiser); 2. Drittel 9. Jh., Nonantola (Bischoff)
Kopenhagen, Det Arnamagnaeanske Institut, Københavns Universitet, AM 805 4°
[9r-47r] Lex Visigothorum
9. Jh. (García López), 13. Jh., Spanien (Kålund, Driscoll)
Kopenhagen, Kongelige Bibliotek, Gl. Kgl. Saml. 1943. 4°
zusammen mit Kopenhagen, Kongelige Bibliotek, Gl. Kgl. Saml. 1335. 4°
[1ra - 25ra] Lex Salica (Karolina emendata)
[25va - 42va] Lex Ribuaria (Klasse B)
[42vb - 64rb] Lex Alamannorum (Klasse B)
10. Jh. (Beyerle/Buchner); Ende 9. Jh., Südfrankreich (Mordek); 9. oder 10. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); 4. Viertel 9. Jh. oder 9./10. Jh., „französisch“ (Bischoff) (Kottje); Ende 9. Jh., östliches Frankreich (?) (Bischoff); 4. Viertel 9. Jh. oder 9./10. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff)
Kopenhagen, Kongelige Bibliotek, Thott 327
Lex Visigothorum
13./14. Jh. (García López)
Köln, Erzbischöfliche Diözesan- und Dombibliothek, 212
[26v - 27r] Nov. Valent. 18 und 17
7. Jh. (Meyer); 6./7. Jh., Frankreich (Bischoff); 590 bis 604, Frankreich (CLA); um 600, Gap (Licht)
Köln, Historisches Archiv, GB Kasten B 130
ehemals zusammen Münster, Universitäts- und Landesbibliothek, 718m (1186) (2 foll., 1945 zerstört)
Codex Iustinianus (3,32,4-12 fin., Palimpsest)
Glossar: 7. Jh., Italien, Codex: 6. Jh., vermutlich Italien, wiederbeschrieben im späten 7. Jh. wahrscheinlich in Italien (CLA)
Köln, Historisches Archiv, W 328
[X 8]
[1r - 59r] Institutionen mit Glossen
[61r - 108r] Epitome Iuliani mit Glossen und unvollständigem Appendix B
1. Hälfte 11. Jh., Italien (Ciaralli); frühes 12. Jh. (Radding/Ciaralli); Mitte 1. Hälfte 12. Jh. (Nachträge Mitte 2. Hälfte 12. Jh.), Oberitalien (Pavia?) oder Provence (Trede)
Kremsmünster, Stiftsbibliothek, Fragm. I/9
Lex Alamannorum (cc. 42, 49)
2. Hälfte 9. Jh., „wohl italienische Schrift“ (Bischoff) (Kottje); 2. Hälfte 9. Jh., vielleicht Oberitalien (Bischoff); 2. Hälfte 9. Jh., Italien (Hartmann)
L
Laon, Bibliothèque Municipale, 265
[174v - 175v] Epitome Aegidii (PS IV 10)
1. Hälfte 9. Jh., Laon (Mordek); 1. Drittel 9. Jh., Saint-Amand (Teile I-III), 2. Drittel 9. Jh., Nordostfrankreich (Bischoff)
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, BPL 114
Nach Bischoff und Mordek gehören die Leidener Handschrift und Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4629 zusammen. David Ganz widerspricht dieser Ansicht (vgl. unten unter "Literatur")
[9r - 88v] Epitome Aegidii
9. Jh. (Hänel, Mommsen); Anfang 9. Jh., wohl aus Bourges (Liebs); 8./9. Jh., wohl Bourges (Bischoff, Mordek); ausg. 8. Jh., Nordfrankreich (Reims) (CLA)
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, BPL 191 BA
Epitome Aegidii
10. Jh. (Mommsen, Liebs); ca. 2. Drittel 9. Jh., südliches Frankreich (Bischoff)
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, BPL 2005
[BPG 45A]
[12r - 15r] Lex Salica (Klasse C, Langer Prolog, Kurzer Prolog, Titelverzeichnis und einige Exzerpte aus dem Text)
um 1550 (Eckhardt 1962); um 1550, Niederlande (Mordek)
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Voss. Lat. O. 86
[42r - 70r] Lex Salica Karolina (Titelverzeichnis und Text)
1. Hälfte 9. Jh., Pariser Raum (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 1. Drittel 9. Jh., wahrscheinlich Umkreis von Paris (Bischoff); 9./Anfang 10. Jh., Trier (?) (Rio)
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Voss. Lat. Q. 47
[2 - 155] Lex Romana Visigothorum mit Appendix II
10. Jh., Gallien (Hänel, Meyer); 10. Jh. (Mommsen); ca. 2. Drittel 9. Jh., wohl westliches Frankreich (Bischoff)
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Voss. Lat. Q. 119
Mordek 1995 p. 211 hält fest, dass die Handschrift Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 10755Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 10755 (olim Suppl. Lat. 1046) eine aus dem Jahr 1839 oder 1840 stammende Abschrift des Leidener Manuskripts darstellt, welche die Lex Salica mit dem Edictum Chilperici, den Pactus Childeberti I. et Chlotharii I. und die Childeberti II. decretio enthält.
[10r] Constitutiones Sirmondianae (Nr. 1, Exzerpt)
[12r - 64r] Epitome Aegidii
[64r] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
[64v - 83v] Lex Salica (Langer Prolog [Klasse E], Titelverzeichnis und Text [Karolina emendata] mit Capitula legi Salicae addita)
[88v] Lex Salica (Epilog, Auszug aus dem Kurzen Prolog)
[89r - 93v] Lex Ribuaria (Klasse B)
[93v - 108r] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
[108r - 131r] Lex Baiuvariorum (Klasse A, Prolog und Text)
10. Jh. (Hänel, Mommsen); 4. Viertel 9. Jh., aus der Gegend von Paris (Liebs); 4. Viertel 9. Jh. (foll. 1-119) und Anfang 10. Jh. (foll. 120-141), aus der Gegend von Paris (Mordek); 9./10. Jh. / Anfang 10. Jh. (?), vielleicht südwestliches Frankreich (Bischoff); 10. Jh. (Beyerle/Buchner); 9. Jh. (von Schwind, Lehmann/Eckhardt 1966); foll. 1-119: 4. Viertel 9. Jh., französisch („offenbar in Chartres benutzt“ [Bischoff]), foll: 120-142: Anfang 10. Jh. (Kottje); 2. Hälfte 9. Jh., Pariser Raum, ca. 1000 in Chartres benutzt (Eckhardt 1962 nach Bischoff)
Leipzig, Universitätsbibliothek, Cod. Haen. 6
[3503]
[5r - 62v] Epitome Iuliani mit Kapitelsummen
[63r - 65r] Appendix B zur Epitome Iuliani
[68r - 71r] Paratitla zur Epitome Iuliani
11. Jh., Süditalien (Kaiser); 11. Jh., beneventanisch (Bischoff HA)
Leipzig, Universitätsbibliothek, Cod. Haen. 8 + 9
[3493 + 3494]
[1 - 54b] Epitome Iuliani (Capp. 25-141)
[55a - 150b] Epitome Iuliani (Capp. 237-421)
[151a - 171b] Epitome Iuliani (Capp. 513-564)
[171b - 183b] Appendix B zur Epitome Iuliani
[186a - 192a, 193a - b] Constitutiones aus dem Codex Iustinianus (Buch 7)
[193b - 194a] Constitutiones de rebus ecclesiasticis mit Capitulatio (bearbeitete Fassung der Kapitel 8-10 = Epitome Iuliani Capp. 458, 461, 467)
[196a] Epitome Aegidii (Nov. Marc. 5)
[196a - 197a] Titel 4,2 pr.-1 aus den Institutionen Justinians
[199a - 225a] Appendix A zur Epitome Iuliani
[225a] Edictum Theoderici (Capp. 85-87)
[225a - 232b] Sacra privilegia concilii Vizaceni
[232b - 243b] Constitutiones de rebus ecclesiasticis mit Capitulatio
[243 - 354] Lex Romana Curiensis
9. Jh. (Hänel, Mommsen); 1. Drittel 9. Jh., Verona (Liebs); 1. Drittel und Mitte 9. Jh., Oberitalien (wohl Verona, Provenienz: Udine) (Mordek); 2. Viertel und 2. Hälfte 9. Jh., Verona (Bischoff); 1. Drittel und Mitte 9. Jh., Verona (Kaiser, Meyer-Marthaler)
León, Bibliotéca Catedral, 15
[81 - 185] Lex Romana Visigothorum (Palimpsest)
9. Jh. (Liebs, Mommsen); Palimpsest: zwischen 546 und ca. 660, Spanien (Mommsen, Meyer); 7. Jh. (vor 669?), Westgotenreich (wahrscheinlich dasselbe Skriptorium wie CLA I Nr. 44) (CLA)
Livorno, Biblioteca Comunale Labronica, 40
[177r] Regulae ecclesiasticae (Excerpta Bobiensia) bis Cap. 52
Wende 11./12. Jh., Oberitalien (Kaiser)
London, British Library, Add. 5411
[-- 171r] Edictum Theoderici (c. 132)
2. Hälfte 11. Jh., Norditalien
London, British Library, Add. 22398
[69rb - 88va] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[91ra - 104ra] Lex Ribuaria (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
10. Jh. (Beyerle/Buchner); 9./10. Jh. oder 1. Viertel 10. Jh., wohl Frankreich (Mordek); fol. 2: ca. 3. Viertel 9. Jh., Frankreich (Bischoff); Wende 9./10. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff)
London, British Library, Add. 33610
[11] Lex Visigothorum (Fragment)
8. oder 9. Jh. (Zeumer); 9. Jh. (García López)
London, British Library, Add. 47676
[Codex Holkhamensis 210]
-- Auszüge aus der Epitome Aegidii
-- Auszüge aus dem Appendix A der Epitome Iuliani
-- Auszüge aus den Institutionen Justinians
-- Auszüge aus dem Codex Iustinianus
-- Auszüge aus der Lex Visigothorum
[156va - 164ra] Epitome Iuliani (Capp. 132, 114, 161, 259, 324, 325, 373, 378, 392) mit Kapitelsummen
10./11. Jh. (Mommsen); Ende 10. Jh., Unteritalien (Liebs); Ende 10. Jh., Ravello (Mordek); foll. 1-156: ausg. 10. Jh., foll. 157-164: 12. Jh., Süditalien (Kaiser); ausg. 9. oder 10. Jh. (Zeumer)
London, British Library, Add. 49365
Lex Visigothorum mit Kapitelverzeichnis
12./13. Jh., León (García López)
London, British Library, Cotton Otho E.XIII
[132r - v, 139r - 141v] Excerpta de libris Romanorum et Francorum
9./10. Jh. oder Anfang 10. Jh., Bretagne (Bischoff)
London, British Library, Egerton 269
zusammen mit Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4633 und London, British Library, Egerton 2832; unmittelbar an fol. 17v von London, British Library, Egerton 269 schließen sich die Seiten 29-32 des Codex Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 7561 an, auf denen ein Fragment der Divisio regnorum zu finden sind. Für weitergehende Informationen sei auf folgende Literaturtitel verwiesen: Tischler 2008 p. 198 (n. 18), 199-200, 213, 244-246, 252 und Bischoff HA Fiche 31, 7.83 (p. 47), Fiche 36, 1.58 (p. 80).
[3r] Fortsetzung der Lex Ribuaria (ab Titel 91,1)
[3r - 8v] Lex Saxonum
[14r - 16v] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text bis Titel 2,1)
[17r - v] Lex Burgundionum (ab Titel 85 bis einschließlich Titel 88)
[17r - v] Lex Romana Burgundionum (Titel 17)
9. oder 10. Jh., wohl französischer Herkunft (Beyerle/Buchner); Anfang 10. Jh., Nordostfrankreich (Corbie?) (Mordek); spätes 9. Jh. (Text der Lex Ribuaria, Buchner); 10. Jh. (von Salis); 1. Viertel 10. Jh., Nordostfrankreich? (Kottje); 10. oder 11. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); Ende 9. Jh. oder Anfang 10. Jh., Corbie (von Schwerin); 1. Viertel 10. Jh., Nordostfrankreich (Eckhardt 1962 nach Bischoff)
London, British Library, Egerton 2832
zusammen mit Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4633 und London, British Library, Egerton 269
[3r] Lex Salica (Ende des Langen Prologs)
[3r - 27r] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[27r - 35v, 40r - 43v, 36r - 39v, 44r - v] Lex Ribuaria (Klasse B, Titelverzeichnis und Text bis Titel 91,1)
[47v - 48v] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
9. oder 10. Jh., wohl französischer Herkunft (Beyerle/Buchner); Anfang 10. Jh., Nordostfrankreich (Corbie?) (Mordek); spätes 9. Jh. (Text der Lex Ribuaria, Buchner); 1. Viertel 10. Jh., Nordostfrankreich? (Kottje); 1. Viertel 10. Jh., Nordostfrankreich (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 2. Hälfte bis ausg. 9. Jh., französisch (Bischoff HA)
Löwen, Bibliothèque de l'Université (Bibliotheek der Katholieke Universiteit), Frg. H. Omont 2 A u. B
Lex Romana Visigothorum (IX 15,2-17,1; IX 24,2-26,1)
1. Hälfte 7. Jh. (Liebs); 1. Hälfte 7. Jh., Spanien oder Südfrankreich (Bischoff/Brown); 7. Jh., Lyon (McCormick)
Lyon, Bibliothèque Municipale, 375
[303]
[1r - 125v] Lex Romana Visigothorum (Epitome Lugdunensis, ab III, 16, 1 bis Paul. Sent. III, 8, 28), mit Glossen des Florus von Lyon (?)
[126r - 129v] Lex Salica Karolina. Titelverzeichnis und Text bis 35, 5. Explicit: … quem alterius canes moverunt aut lassaverunt occiderit et celaverit DCtis din.//
Ende 9./Anfang 10. Jh., Lex Salica: 11. Jh., Gallien (Hänel); ausg. 9./Anfang 10. Jh., Lyon (Liebs); 9./10. Jh. (Mommsen); ca. 2. Viertel 9. Jh., Lyon (Bischoff)
M
Madrid, Biblioteca de la Universidad, 89
[7r - 82] Lex Visigothorum
13. oder 14. Jh. (Zeumer); 14. Jh., Palencia (García López)
Madrid, Biblioteca Nacional, 413
[D. 117]

[5r - 15r] Edictus Rothari (Prolog und Kapitelverzeichnis)
[16v - 72v] Edictus Rothari (Text)
[72v - 74r] Leges a Grimoaldo additae
[75r - 139r oder 140r] Liutprandi leges
[141v - 148v] Ratchis leges
[148v - 157r] Aistulfi leges
[157r - 161r] Adelchis principis capitula
10. Jh., in Teilen Benevent oder Salerno (Bluhme); früheres 11. Jh., wohl apulisch (Mordek); kurz vor 1050, Bari (Bracciotti)
Madrid, Biblioteca Nacional, 772
Lex Visigothorum
16th century (Zeumer, García López)
Madrid, Biblioteca Nacional, 10064
Lex Visigothorum mit Kapitelverzeichnis
ausg. 10. oder 11. Jh. (Zeumer); ausg. 10. oder Anfang 11. Jh., Toledo (García López)
Madrid, Biblioteca Nacional, 12909
Lex Visigothorum
16. Jh. (Zeumer); ca. 1573 (García López)
Madrid, Biblioteca Nacional, Vitrina 14.5 mit eingebundenem Blatt s.n.
[9 - 148v] Lex Visigothorum
[149r] Chronica regum Visigothorum
1020 (Zeumer); 1058, Blatt: ausg. 10. Jh., San Isidoro de León (García López)
Madrid, Biblioteca Real Academia de la Historia, 34
Lex Visigothorum
10. Jh. (Zeumer); Anfang 10. Jh., Zentrum in den Pyrenäen oder Aragonien (García López)
Mailand, Archivio Storico Civico e Biblioteca Trivulziana, 688
zusammen mit Novara, Biblioteca Capitolare, Ms. LXXVI (13)
[Qu. 2, f. 1r - Qu. 33, f. 2v] Epitome Iuliani mit Appendix A und Kapitelverzeichnis
ausg. 8. Jh., Novara (Kaiser); Rufinus: ca. 3. Viertel 9. Jh., Oberitalien (Novara?), mit Nachwirkung franz. Schulung (?) (Bischoff); 8./9. Jh., Norditalien (CLA)
Mailand, Biblioteca Ambrosiana, A. 46 inf.
[51r - 52v] Constitutiones Sirmondianae innerhalb einer Abhandlung des Florus von Lyon
[152r - 156r] Exzerpt aus der Epitome Aegidii
Ende 9. Jh., Reims (Liebs); 10. Jh. (Mommsen, Williams); Ende 9. Jh., Reims (Mordek); 3. Drittel 9. Jh., Reims (Bischoff); teils 4. Viertel 9. Jh., teils Wende 9./10. Jh., etwa Reims (Eckhardt 1962 nach Bischoff)
Mailand, Biblioteca Ambrosiana, A. 220 inf.
1. Drittel 9. Jh., St. Denis (Liebs, Mordek); Flavius Josephus: 1./2. Viertel 9. Jh., St. Denis, für die Reichenau geschrieben (Bischoff)
Mailand, San Ambrogio, Archivio Capitolare, s.n.
Lex Romana Curiensis (Fragment)
Ende 9. Jh., Rätien (?) (Meyer-Marthaler); 9./10. Jh., wohl Oberitalien (Kaiser, Bischoff)
Mailand, Biblioteca Ambrosiana, C. 29 inf.
Institutionen des Iustinianus
[144 - 161] Lex Romana Visigothorum
12. Jh., Gallien (Hänel); 11. Jh. (Mommsen, Kaiser)
Mailand, Biblioteca Ambrosiana, C. 276 inf.
Lex Romana Visigothorum
Explanationes titulorum
9. Jh., Gallien (Hänel); 9. Jh. (Mommsen); 9. Jh., Avignon (Liebs); 1. Drittel 9. Jh., Frankreich (Bischoff)
Mailand, Biblioteca Ambrosiana, G. 58 sup.
Die foll. 41 - 73 gehören zur Handschrift Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 5751, wo sie sich unmittelbar an fol. 54 anschließen, und sind durch einen Bindefehler in die Mailänder Handschrift geraten. Vgl. zur Vatikanischen Handschrift Mordek 1995 p. 288, 658-659, 883-888
[17r - 28r] Regulae ecclesiasticae (Excerpta Bobiensia)
9./10. Jh., Bobbio (Kaiser); 3./4. Viertel 9. Jh., wohl Bobbio (Bischoff); 2. Hälfte 6./7. Jh., (Nord-)Italien (Bobbio) (CLA)
Mailand, Biblioteca Ambrosiana, O. 55 sup.
Diese Handschrift und Mailand, Biblioteca Ambrosiana, O. 53 sup.Mailand, Biblioteca Ambrosiana, O. 53 sup. sind Teilbände einer Handschrift (Mordek).
[32v] Epitome Iuliani 119,6 = Capitula Italica c. 15
[33r - 40r] Epitome Aegidii (ein Kapitel innerhalb der Capitula Italica [CTh 4,5,1])
[33r - 40r] Lex Romana Curiensis (drei Kapitel innerhalb der Capitula Italica)
11. Jh., Italien (Meyer-Marthaler); etwa Mitte 11. Jh., von dem Notar Secundus (Kolophon fol. 75v) wohl zusammen mit der voraufgehenden Teilhs. O. 53 sup. in Oberitalien geschrieben (Pavia?) (Mordek); 9. Jh. (Bischoff HA)
Modena, Archivio di Stato, 130
[Codex Estensis]
[-- 116v] Epitome Aegidii (CTh 5,12)
[139v] Lex Baiuvariorum (Prolog)
[139r - 153r] Lex Salica
15. Jh. (von Schwind); ca. 1490 (Mordek, Eckhardt 1962)
Modena, Biblioteca Capitolare, O. I. 2
Vorlage war die Rechtshandschrift des Grafen Eberhard von Friaul von etwa 829-836. (Eckhardt 1962)
[-- 9r - v] Lex Baiuvariorum (Prolog)
[-- 9v - 10r] Lex Salica (Klasse S, Langer und Kurzer Prolog)
[-- 12r - 29r] von Lupus systematisierte Lex Salica (Titelverzeichnis und Text)
[-- 29r - v] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
[-- 30v - 41v] Lex Ribuaria in der Redaktion des Lupus (nach Klasse A, Titelverzeichnis und Text)
[-- 42v - 107v] von Lupus systematisierte Lex Langobardorum (Titelverzeichnis und Text)
[-- 108r - 109v, 111v - 125r] Lex Alamannorum (Klasse A, Titelverzeichnis und Text)
[-- 125r - 152r] Lex Baiuvariorum in der Redaktion des Lupus (Klasse F, Titelverzeichnis und Text)
991/992 (Beyerle/Buchner); Ende 10. Jh. (ca. 991), Oberitalien (Mordek); 990/991 (Buchner, Eckhardt 1962); 10. Jh., nicht nach 990 geschrieben (von Schwind); ca. 990, Oberitalien (Kottje); 991 (Eckhardt 1966); 10. Jh. (Schott); vor 991 (Bluhme); Mitte 10. Jh. (?) (Russo, Bougard); 2. Hälfte 9. Jh. (Bracciotti)
Modena, Biblioteca Capitolare, O. I. 4
[6v] Codex Iustinianus (9,16,1 und 9,16,4)
ca. 3. Viertel 9. Jh., Nonantola (foll. 3-153); Ende 9. Jh., Modena (foll. 154-157); 10. Jh. (foll. 3-12, 144-153) (Bischoff)
Montecassino, Archivio dell'Abbazia, 90
Leges Langobardorum
k.A.
Montecassino, Archivio dell'Abbazia, 125
Collectio in V libris (mit Exzerpten aus der Epitome Iuliani)
11. Jh. (um 1023) (Mordek)
Montecassino, Archivio dell'Abbazia, 175
[353]
[581 - 586] Radelgisi et Siginulfi divisio ducatus Beneventani
auf Befehl von Abt Johannes (Abt 915-934) verfasst, Montecassino (Bluhme); unter Abt Johannes I. von Montecassino (915-934) verfasst, abgeschlossen 922, Nachträge um 1000 und 1224, Capua, San Benedetto (Pohl); zwischen 915-934 (im Abbatiat des Johannes von Montecassino), wahrscheinlich vor 923 verfasst, Capua (Mordek)
Montecassino, Archivio dell'Abbazia, 522
[472]
Codex Theodosianus (sechs rezensierte Constitutiones)
10./11. Jh. (Mommsen)
Montpellier, Bibliothèque Interuniversitaire (Section Médecine), H 84
[1 - 139] Lex Romana Visigothorum mit Appendix I
[140 - 141] Glossen zur Lex Romana Visigothorum
frühes 9. Jh., Burgund (Liebs); 9. Jh., Gallien (Hänel); 9. Jh. (Mommsen); 8. Jh., Autun oder Couches, Zusätze 9. Jh. (Bischoff); 2. Hälfte 8. Jh., Autun oder Couches (CLA); 4. Viertel 8. Jh., Couches (Dubreucq)
Montpellier, Bibliothèque Interuniversitaire (Section Médecine), H 136
[1r - 156r] Lex Romana Visigothorum mit jüngeren Glossen und jüngeren Explanationes titulorum
[156r] Lex Romana Burgundionum (Titel 2)
[156r - 170v] Lex Salica (Klasse D, Langer Prolog, Titelverzeichnis und Text)
[172r] Lex Salica (Klasse D, Epilog und Königsliste)
[174v - 175r] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
Anfang 10. Jh. (Hänel); 10. Jh. (Mommsen); 1. Drittel 9. Jh. (ab fol. 179v bald nach 818/819), Frankreich (Nähe des Hofes?) (Mordek); 1./2. Viertel 9. Jh., [Leges-Skriptorium], Entstehungsort mehr südlich (Bischoff); 10. Jh. (von Salis); 1. oder 2. Viertel 9. Jh., Zusätze etwas später, jedenfalls nach 819 (Eckhardt 1962)
Montpellier, Bibliothèque Interuniversitaire (Section Médecine), H 306
Codex Theodosianus (Exzerpt)
9. Jh. (Mommsen, Liebs); foll. 6-13: um 831, nördliches Frankreich (?), foll. 14-222: ca. 2. Viertel 9. Jh., Auxerre (?) (Bischoff)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 2621
[Aldersbac. 91]
[1r - 23v] Lex Baiuvariorum (Klasse G; Prolog, Kapitelverzeichnis, Text)
[23v - 24v] Epitome legis Alamannorum
13. Jh. (von Schwind, Lehmann/Eckhardt 1966);13. Jh., Aldersbach (Kottje); 13. Jh., aus Aldersbach (Mordek)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 3519
Abschrift von München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 5260
[1r - 36r] Lex Baiuvariorum (Klasse B, Prolog, Titelverzeichnis und Text)
[43r - v] Edictus Rothari
12. Jh. (von Schwind); 1. Hälfte 12. Jh. (nach 1125), Niederalteich (?) (Kottje); 2. Hälfte 12. Jh., Süddeutschland (Mordek); Augsburg (Deutinger)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 3853
[159r - 160r] Lex Baiuvariorum (Klasse H, Prolog)
[160r - 181v] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
10. Jh. (von Schwind, Lehmann/Eckhardt 1966); 2. Hälfte 10. Jh., Süddeutschland (Augsburg?) (Mordek); ausg. 10. Jh., alemannisch? (Kottje)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 4115
[Cimel. IV 3g]
Die Datenbank Manuscripta Juridica verzeichnet für die Handschrift Kiel, Universitätsbibliothek, K. B. 207K. B. 207 eine Lex Salica als Inhalt. Bei diesem Text handelt es sich um eine Abschrift der ersten 53 Titel der Lex Salica der Münchener Handschrift, die durch den Kieler Juristen Andreas Wilhelm Cramer im Jahr 1816 angefertigt wurde. Vgl. hierzu den Katalogeintrag in Henning Ratjen, Verzeichnis von Handschriften der Kieler Universitäts-Bibliothek Abtheilung 1-4, Kiel 1873, p. 61.
[1r - 23v] Lex Ribuaria (Klasse A, Titelverzeichnis und Text)
[24r - 42r] Lex Alamannorum (Klasse A, Text)
[42v - 64v] Lex Salica (Klasse A, Titelverzeichnis und Text)
[67r - v] Lex Burgundionum (cc. 78, 42 und 75)
Ende 8./Anfang 9. Jh. (Beyerle/Buchner, Lehmann/Eckhardt 1966); 8./9. Jh., Süddeutschland (Mordek); 8. oder 9. Jh. (von Salis); Anfang 9. Jh., süddeutsch (Kottje); 1. Viertel 9. Jh., Süddeutschland (Bischoff); gegen 800, aus einem deutschen Skriptorium (Bischoff, Eckhardt 1962)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 4460
[1r - 2r] Lex Baiuvariorum (Klasse H, Prolog)
[2r - 22v] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
[33r - v] Lex Alamannorum (Klasse B, Titel 6)
[96r - 101v] Exzerpt der Epitome Aegidii
11. Jh. (Mommsen, Lehmann/Eckhardt 1966, Kottje); 11. Jh., Süddeutschland (Liebs, Mordek); 2. Hälfte 11. Jh., Süddeutschland (?) (Schmitz)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 4639
[1v - 2r] Lex Baiuvariorum (Capitulatio mit den Titeln III, IV und V)
[3v - 60r] Lex Baiuvariorum (nach Merkel Klasse B, nach Krusch Klasse A, Prolog und Text)
12. Jh. (von Schwind); 12. Jh., Benediktbeuern (Kottje); 2. Hälfte 12. Jh., Bayern (Mordek); 1. Viertel 9. Jh., Gruppe der Wessobrunner Hs. (Bischoff)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 5260
[1r - 27v] Lex Baiuvariorum (Klasse B, Prolog, Titelverzeichnis und Text)
[33v - 34r] Edictus Rothari (cc. 180, 179, 178)
12. Jh. (von Schwind); 1. Hälfte 12. Jh. (nach 1119), Herrenchiemsee (Bibl.-Heimat) (Kottje); 12. Jh. (nach 1120), Bayern (Mordek)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 6241
[Fris. 41, B.F. 1]
Lex Baiuvariorum (Capp. 8 und 9 von Titel 1)
letztes Drittel 10. Jh., Freising (Mordek)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 6245
[Fris. 45, B.K. 1]
Direkte Vorlage von München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 6241
Lex Baiuvariorum (Capp. 8 und 9 von Titel 1)
11. Jh. (von Schwind); 2. Hälfte 10. Jh., Freising (Mordek); 3. Viertel 9. Jh., Freising (Bischoff)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 6375
[1v - 2v] Codex Iustinianus (Fragment, C 3,13,2-3,17,1)
9. oder 10. Jh. (Krüger); Rufinus: ca. 2. Drittel 9. Jh., Oberitalien (Bischoff); 1. Hälfte 9. Jh., Südbayern (Glauche); 1. Drittel 9. Jh., Bayern (Bierbrauer); 9. Jh., Süddeutschland (Ciaralli)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 9653
[27r - 67v] Lex Baiuvariorum (Klasse C)
Anfang 10. Jh. (von Schwind); 11./12. Jh., Niederalteich (?), Oberaltaich (Kottje); 3. Drittel 12. Jh. (Klemm)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 11029
[87v - 102r] Lex Baiuvariorum
[102r - 102v] Epitome legis Alamannorum
15. Jh. (von Schwind, Lehmann/Eckhardt 1966); 15. Jh., Ilz (Passau), St. Salvator (Kottje); 15. Jh., aus Passau (Mordek)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 14432
Lex Baiuvariorum (Fragment, XVI 14-17 und XVII 3-6)
Lex Baiuvariorum: Mitte 9. Jh., Regensburg, St. Emmeram
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 19414
[87v - 105v] Lex Baiuvariorum (Klasse C, Prolog und Text, Korrekturen mit Hss. der E-, D- und G-Klasse)
11. Jh. (von Schwind); 12. Jh., Tegernsee (Kottje); foll. 87v-105v (Lex Baiuvariorum): 11./12. Jh. oder 1. Hälfte 12. Jh., Tegernsee (Mordek)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 19415
[2 - 121] Lex Baiuvariorum (Klasse B, Prolog, Titelverzeichnis und Text)
[236 - 266, 287 - 306, 267 - 286] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
10. Jh., mit Korrekturen (12. Jh.) und Glossen (15. Jh.) (von Schwind); foll. 1-220: 1. Drittel 9. Jh. (811-836), Freising, foll. 221-286: Mitte 11. Jh., Tegernsee (Kottje); Teil I (pp. 1-120): 1. Drittel 9. Jh., Freising (Hitto-Zeit), Teil II (pp. 221-306): etwa Mitte 11. Jh., Tegernsee (Mordek); 9. oder 10. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 19416
[45r-v] Lex Ribuaria (Klasse B, Titel 91,2)
Ende 9. Jh, Südbayern (Mordek)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 22501
Lex Romana Visigothorum
7. Jh., Gallien (Hänel, Liebs, Mommsen); 6. Jh., Südfrankreich (CLA); 6. Jh. (Meyer)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 29560
[Clm 29086 c]
zusammen mit München, Universitätsbibliothek, 4° Cod. ms. 1140 und Philadelphia, Free Library, Lewis T162 (ein Blatt)
Lex Salica (Fragment)
Anfang 9. Jh., Süddeutschland (?) (Bischoff)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 29561/1
[Clm 29086 a]
zusammen mit München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 14415 (Fragmente in der Falz).
Lex Baiuvariorum (Fragment)
Anfang 9. Jh., Freising – Regensburg, St. Emmeram (Kottje); Anfang 9. Jh., Bayern (Bischoff)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 29561/2
[Clm 29086 b]
Lex Baiuvariorum (Fragment)
1./2. Viertel 9. Jh., Freising (Bischoff)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Oefeleana 335, Vol. 4
[1r - 27v] Lex Baiuvariorum (Klasse E; ohne Prolog und Kapitelverzeichnis)
[28r - 41v] Lex Salica (Karolina; ohne Prolog und Kapitelverzeichnis)
[42r - 44v] Lex Francorum Chamavorum
1. Hälfte 16. Jh. (Leges)
München, Universitätsbibliothek, 8° 132
[1r - 87r] Lex Baiuvariorum (Klasse B und Appendix V mit Korrekturen nach Klasse E)
Ende 8./Anfang 9. Jh. (von Schwind); Anfang 9. Jh., Umgebung von Regensburg (Kottje); Anfang 9. Jh., vermutlich „Umgebung von Regensburg“ [Bischoff] (Mordek); 1. Viertel 9. Jh., Südostbayern (Bischoff)
Münster, Landesarchiv NRW, Abteilung Westfalen, msc. VII. 5201
[5 - 19] Lex Saxonum (Text ohne Capitulatio)
[19 - 27] Lex Thuringorum
[178 - 183, 185 - 188] verschiedene Werke des Hrabanus Maurus (mit Zitat von Inst. 3,6 pr.-8)
Mitte 10. Jh. (von Schwerin); 2. Viertel 10. Jh. (wohl 945 oder kurz danach), Corvey (Mordek)
Münster, Universitätsbibliothek, Fragment unsigniert (Depositum aus dem Privatbesitz Siewert)
Leges Langobardorum
9. Jh., wahrscheinlich Salzburg (Siewert 1993)
N
New Haven, Yale University, The Beinecke Rare Book and Manuscript Library, 212
[1r - 37r] Lex Salica
15. Jh. (Eckhardt 1962); 4. Viertel 15. Jh., Nordfrankreich (Shailor)
New Haven, Yale University, The Beinecke Rare Book and Manuscript Library, 974
Codex Iustinianus (C. 1,14,5,1-1,18,3, Fragmente)
2. Hälfte 11. Jh., möglicherweise Rom (Loschiavo); spätes 11. Jh., Rom oder Umgebung von Rom (Farfa) (Dolezalek / Ciaralli)
Nürnberg, Stadtbibliothek, Cent. V, App. 96
[1r - 26v] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
1. Viertel oder Mitte 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 1. Hälfte 9. Jh. (nach 811), vielleicht von einem westfränkischen Schreiber im deutsch-insularen Gebiet (Bischoff) (Mordek); 2. Drittel 9. Jh., mittleres Deutschland (?) (Bischoff)
O
Orléans, Bibliothèque Municipale, 221
[206 - 212] Excerpta de libris Romanorum et Francorum
ca. Mitte 9. Jh., Bretagne (Bischoff)
Oxford, Bodleian Library, Arch. Selden. B. 16
[Katalognr. 3362]
[138v - 227v] Lex Romana Visigothorum (Epitome codicis Seldeni)
Constitutiones Sirmondianae (1-7)
ausg. 12. Jh. (Hänel); zwischen 1125 und 1137, geschrieben von Wilhelm von Malmesbury (Mommsen, Meyer)
Oxford, Bodleian Library, Hatton 42
[130r - 132v] Excerpta de libris Romanorum et Francorum
[134v - 138r] Lex Romana Visigothorum (Gai Institutiones I)
[138v] Nachtrag des 10. oder 11. Jhs.: Lex Romana Burgundionum (tit. 2,1-6)
[138v] Nachtrag des 10. oder 11. Jhs.: Epitome Aegidii (Nov. Valent. 3)
[204v] Epitome Aegidii (CTh 9,1,11; Nachtrag des 10. oder 11. Jhs.)
etwa Mitte 9. Jh., Bretagne (foll. 189-204) (Mordek); Teil I: ca. 1. Drittel 9. Jh., Bretagne, Teil II: ca. 1./2. Viertel 9. Jh., Nordfrankreich (?) (Bischoff)
P
Paris, Bibliothèque Nationale, Baluze 270
[68 - 69] Epitome Iuliani (Fragment; capp. 354-356, 361-363)
8. Jh. (CLA); 9. Jh., Frankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Grec. 1384
[135, 140-141, 175, 177-179] Edictus Rothari (Fragment; griechische Übersetzung)
ca. 1166, Süditalien
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 1452
Apograph von Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Phill. 1745
Codex Theodosianus (Exzerpt)
Constitutiones Sirmondianae (1-18)
4. Viertel 9. Jh. oder 9./10. Jh., Rhônegebiet (Mordek); 10. Jh. (Bischoff HA); 4. Viertel 9. Jh. oder 9./10. Jh., wahrscheinlich Vienne (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 1730
Lex Romana Visigothorum (Paulussentenzen)
Konstitutionen des Codex Iustinianus
14. Jh. (Hänel, Mommsen)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 3182
[Codex Bigotianus]
[160b - 164a] Excerpta de libris Romanorum et Francorum
[315a - 338b] Lex Salica (Langer Prolog der Klasse D, Titelverzeichnis und Text der Karolina emendata)
Wende 10./11. Jh., Bretagne (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 2. Hälfte 10. Jh., von einem Discipulus Maeloc in der Bretagne geschrieben (nach Kolophon p. 356) (Mordek); 10./11. Jh. (Bischoff HA); 9./10. Jh. (Coumert); ca. 2. Hälfte wohl 10. Jh., Bretagne (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 3841
[150r - v] Lex Romana Visigothorum (CTh 9,45,4; LRV 9,34,1)
10. Jh. (Mommsen, Mordek, Conrat); 10. Jh., französisch (Bischoff HA); 2. Hälfte 10. Jh., Frankreich (Hartmann)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 3877
[69r–v] Epitome Aegidii CTh 16,3-4 und Nov. Theod. 3
[84v] Lex Alamannorum tit. 19 (Klasse B)
ca. 3. Drittel 9. Jh., Frankreich (Bischoff); 4. Viertel 9. Jh. oder 9./10. Jh., Frankreich (Pokorny/Stratmann, Mordek)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4403
Lex Romana Visigothorum mit Appendix I und den älteren Explanationes titulorum
um 800 (Liebs); 8./9. Jh., Gallien (Hänel: in Gallia meridionali); ausg. 8./Anfang 9. Jh. (Mommsen, Meyer); 8. Jh. (CLA) / Anfang 9. Jh., wohl französisch, vielleicht nach französischer Vorlage (Bischoff HA); ca. 3. Viertel 9. Jh., wahrscheinlich Südfrankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4403 A
Zu dieser Handschrift gehört Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 13028. Vgl. hierzu CLA V Nr. 647 und Bischoff 2014 p. 94, 202.
[29 - 213] Lex Romana Visigothorum
9. Jh., Gallien (Hänel); Mitte 8. Jh., Gallien (Liebs); 9. Jh. (Mommsen, Meyer); Mitte 8. Jh., Nordfrankreich (CLA); 8. Jh. (Bischoff HA nach CLA); 1. Hälfte 8. Jh., Nordostfrankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4403 B
[1 - 95r] Lex Romana Visigothorum, Epitome Monachi. Incipit: [quam quatuor] menses permittatur quibus ex[actis] etiam si aliud beneficium dominorum [Epitome II, 6, 1, ed. Hänel p. 41]; Aufgrund einer gestörten Abfolge steht der Beginn der Epitome auf 2r (ed. Hänel, p. 5-452). Explicit: … ut neuter coniugum sit locuplitior. fol. 46v findet sich in verkehrter Schrift eine Namensliste aus dem 10. Jh., von Boeren (p. 43) als Abgabeverzeichnis gedeutet, von Bischoff (p. 94) als Missetäterverzeichnis. Transkription bei Boeren p. 43, der die Liste in den Nordosten Frankreichs lokalisiert. Das Namensmaterial ist aber auch in den Urkunden aus Cluny im 10. Jahrhundert nachweisbar.
[96v - 111v] Lex Salica (C-Fassung). Titelverzeichnis, Prologexzerpt und Text. Incipit: INCIPIT PACTUS SALICAE LEGIS. PRIMA DE MANNIRE … Explicit: … SOLIDUS XV CULPABILIS IUDICETUR EXC. CAP. ET DEL. 111v: Nach dem letzten Titel findet sich in kaum mehr lesbarer Schrift ein Segen (10. Jh.): Maria cuncta te cumfondat … Transkription bei Boeren p. 43 f.
teils 8./teils 9. Jh., Gallien (Hänel); 8. Jh. (Bl. 1-7) / 9. Jh. (Rest bis 95r), Luxeuil (Liebs); Ende 8. Jh., Luxeuil (Mordek); 8./9. Jh. (Mommsen, Meyer); 8. Jh. (CLA) / (Anfang) 1. Drittel 9. Jh./9. Jh., zwischen Deutschland und Frankreich (?), z.T. etwa Trierer Gegend, Schule von Luxeuil (Bischoff HA); Ende 8. Jh., in Luxeuil geschrieben (Bischoff) (Eckhardt 1962); 1. Drittel 9. Jh., Luxeuil (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4404
[2va - 3ra] Lex Romana Visigothorum (Commonitorium)
[3va - 178vb] Lex Romana Visigothorum (Titelverzeichnis und Text, lückenhaft)
[179r - 180va] Lex Salica (Klasse A, Titelverzeichnis)
[180va - 194va] Lex Salica (Klasse A, Text)
[197ra - rb] Lex Salica (Klasse D, Langer Prolog)
[198ra - 212vb] Lex Alamannorum (Klasse A, verkürztes Titelverzeichnis und Text)
[213ra - 227rb] Lex Ribuaria (Klasse A, Titelverzeichnis und Text)
9. Jh., Gallien (Hänel, Mommsen, Meyer); frühes 9. Jh., Tours (Liebs); Anfang 9. Jh. (nach 804), wohl Tours (Mordek); wohl 1. Viertel 9. Jh. (Beyerle/Buchner); Anfang oder Mitte 9. Jh. (Buchner); Anfang 9. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); Anfang 9. Jh., Umgebung von Tours, Schreiber: Audgarius; 9. Jh. (Bischoff HA); 800-814, Nähe von Tours (Eckhardt 1962)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4405
[1v - 16v] Lex Romana Visigothorum (Titelverzeichnis)
[17r - 17v] Lex Romana Visigothorum (Praefatio)
[17v - 24v] Lex Romana Visigothorum (Titelverzeichnis)
[25v - 33v] Lex Romana Visigothorum (Titelverzeichnis)
[34r - 238r] Lex Romana Visigothorum (Text)
Ende 9. Jh. (Hänel, Liebs); Ende 9. Jh., Gallien (Mommsen, Meyer); 9. Jh. (Bischoff HA); 9. Jh., West-Francia (Rio); ca. 3. Viertel 9. Jh., Westfrankreich (Poitiers ?); Formeln: Nachtrag 10. Jh. (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4406
zusammen mit Erben des Marquis de Rosanbeau, Bibliothèque de Rosny, Signatur unbekannt, Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4410 und Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 9652 - Apograph von Ivrea, Bibioteca Capitolare, XXXV (17)
[1 - 56v] Lex Romana Visigothorum (fragmentarisch ab CTh XII,1,2)
[44r] Constitutiones Sirmondianae (Nr. 1, nach CTh XVI,5,3)
[56r - 58v] Lex Romana Visigothorum (fragmentarisch: Prolog, Formulae iudiciales secundum legem Romanam, Kognationstraktat des Aelius Gallus, weitere Traktate, Titelverzeichnis der Bücher I und II)
[60 - 67] Lex Romana Visigothorum (13. Lage von Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 9652)
[69r - 72r] Zitatsammlung zum Inzestverbot (u.a. CTh 3,12)
ausg. 9./Anfang 10. Jh., Gallien (Hänel); 9. Jh., Frankreich (Liebs); 9. Jh. (Mommsen); 9. Jh. (Bischoff HA); Bl. 1-56: ca. 3. Viertel 9. Jh., Südfrankreich, etwa Lyon (?), Bl. 57-59: ca. 3. Drittel 9. Jh., Frankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4408
[11v - 216v] Lex Romana Visigothorum
9. Jh. (Hänel, Liebs, Mommsen, Meyer); 1. Hälfte 9. Jh., wohl Nähe von Tours (Bischoff HA); ca. 1./2. Viertel 9. Jh., wahrscheinlich Westfrankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4409
[10v - 24v, 33r - 35v, 25r - 32v, 36r - 120r] Lex Romana Visigothorum (Titelverzeichnis und teilweise stark glossierter Text, jüngere Glossen und jüngere Explanationes titulorum)
[120v] Lex Salica (Königsliste)
[124rb - 133v] Lex Salica (Klasse E, Titelverzeichnis, Königsliste, Langer Prolog und Text)
[134v] Lex Salica (Epilog)
[144v - 183v] Epitome Aegidii
10. Jh., Gallien (Hänel); ausg. 9. Jh., Nordfrankreich (Liebs); Ende 9. Jh., (Nord-) Frankreich (Mordek); 10. Jh. (Mommsen, Meyer); 9. Jh. (Bischoff HA); Ende 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); Ende 9. Jh., nördliches Frankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4410
Bl. 68 von Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4406 gehört zu dieser Handschrift.
[1v] Lex Romana Visigothorum (Commonitorium) und Traktate
[6r - 19r] Lex Romana Visigothorum (Titelverzeichnis und ältere Explanationes titulorum)
[20r - 155r] Lex Romana Visigothorum (Text)
9. /Anfang 10. Jh., Gallien (Hänel); 9. Jh., Frankreich (Liebs); 9./10. Jh. (Mommsen, Meyer); 9. Jh. (Bischoff HA); ca. 3. Viertel 9. Jh., Ostfrankreich (?) (Schulzentrum?) (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4411
[1r - 9v] Capitulatio der Lex Romana Visigothorum: CODEX THEODOSIANUS. INCIPIUNT CAPITULA HUIUS LEGIS ROMANI CONSTITUTIONIS
[10r] Text der Lex Romana Visigothorum, Textausfall am Ende: DE CONSTITUCIONIBUS PRINCIPUM ET <E>DICTIS. …
[118r-119r] Septinas septem auf zwei Blättern, Textausfall am Ende durch Beschneidung des Pergaments. INCIPIUNT SEPTINAS SEPTI DE LEGe salica. Si quis basilica incendedirit … Expl.: Si quis dentem alterius excusserit //
9. Jh., Gallien (Hänel, Liebs); 9. Jh. (Mommsen, Meyer); Anfang 9. Jh., französisch (Bischoff HA); 2. Hälfte 8. Jh., Nordfrankreich (Bischoff/Brown/John)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4412
[8r - 129r] Lex Romana Visigothorum
[129r - 134v] Lex Romana Burgundionum
Ende 9. Jh. (Hänel); Ende 9. Jh., wohl aus Frankreich (Liebs); 9. Jh. (Mommsen, Meyer); 9. Jh. (von Salis, Bischoff HA); Foll. 1-126: 8./9. Jh., wahrscheinlich Burgund, Foll. 127-134 (Bischoff: Sententiae Pauli): ca. 3. Drittel 9. Jh., wahrscheinlich Südfrankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4413
[1v - 157v] Lex Romana Visigothorum mit jüngeren Explanationes titulorum und älteren Glossen
10. Jh. (eher nicht 833), Bayeux (Hänel); 833 oder spätere Abschrift (?), Bayeux (Liebs); 832, Bayeux (Mommsen); 9. Jh., Schreiber: Ragnardus (833) (Bischoff HA); 832, Bayeux, Schreiber: Ragnardus (Meyer); 832/833 (?), geschrieben wahrscheinlich in Deux-Jumeaux (Diözese Bayeux), Schreiber: Ragenardus (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4414
[1v - 15r] Titelverzeichnis und Explanationes titulorum der Lex Romana Visigothorum
[16v - 147v] Lex Romana Visigothorum (ohne Commonitorium)
[135, 136] Lex Romana Burgundionum (Titel 2, 28, 41)
[159v] Lex Burgundionum (Titel 24, 42)
10. Jh. (Hänel, Liebs, Mommsen, von Salis, Meyer); Mitte bis 2. Hälfte 9. Jh., schlechte südfranzösische Schrift (Bischoff HA); ca. 4. Viertel 9. Jh., Südfrankreich (Hartmann, Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4415
[1r - 110v] Lex Romana Visigothorum mit jüngeren Explanationes titulorum
[86v, 87r] Lex Romana Burgundionum (Titel 2. 28. 41.)
9. Jh., Gallien (Hänel); um 800, wohl aus Gallien (Abschrift eines 782 geschriebenen Textes aus dem späten 8. oder 9. Jh.) (Liebs); im 9. Jh. entstandene Abschrift eines Textes von 782 (Mommsen); 9. Jh. (von Salis, Bischoff HA, Meyer); ca. 2. Drittel (?) 9. Jh., "In atrio sancto Aniani" (Orléans ?) (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4416
[1r - 2r] Prolog der Lex Baiuvariorum
[2r - 72v] Epitome Aegidii der Lex Romana Visigothorum, fragmentarisch am Schluss
9. Jh. (Hänel, Mommsen, Bischoff HA, Meyer); 820er/30er, Tours (Liebs); wohl Anfang 10. Jh. (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4417
[1v - 70v] Epitome Aegidii
[71r - 87r] Lex Ribuaria (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
[87r - 109v] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[109v - 129v] Lex Alamannorum (Klasse B)
[129v - 159r] Lex Baiuvariorum (Klasse E, Titelverzeichnis, Prolog und Text)
[160r - 185r] Lex Burgundionum (Klasse B)
10. Jh. (Hänel, Mommsen); Ende 9. Jh., vielleicht aus Burgund (Liebs, Mordek); 10. Jh. (Beyerle/Buchner); 9. oder 10. Jh. (von Salis); 9./10. Jh. (von Schwind); ausg. 9. Jh., Burgund (?) (Kottje); 9. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966, Bischoff HA); Ende 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); ca. 2. Drittel 9. Jh., Ostfrankreich (?) (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4418
[1r - 37r] Lex Romana Visigothorum, Epitome Aegidii. Fol. 1r oben: Salica Lex (10. Jh.?). De iurisdictione et ubi quis conveniri debet (13./14. Jh.); unten: Scri. Becelinus (Bischoff: Scribecelinus, 11. Jh; Buchner: Scn (?Sctus?) Becelinus)
[38ra - 140rb] Epitome Iuliani
[141ra - 152rb] Lex Ribuaria
[153ra - 169ra] Lex Salica. Titelverzeichnis und Text
[169va - 188ra] Lex Burgundionum
[188ra - rb] Lex Romana Burgundionum tit. 17
[189r - va] Chronica regum Visigothorum
[189va - 290ra] Lex Visigothorum
10. Jh. (Hänel, Mommsen, Zeumer, Meyer); 1. Viertel 9. Jh., Hofschule Aachen (Bischoff, Mordek, Liebs, Kaiser); spätes 9. Jh., wohl Südfrankreich (Beyerle/Buchner); 10. Jh. (von Salis); 9. Jh., Narbonensis (García López); 1. Viertel 9. Jh., Hofschule Ludwigs des Frommen (Eckhardt 1962 nach Bischoff); ca. 2. Drittel 9. Jh., an einem Verwaltungszentrum in Frankreich entstanden (?) (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4419
[2r - 76v] Epitome Monachi mit Prolog
[76v - 78r] römischrechtlicher Text unter der Rubrik DE MERETRICIBUS ET INFAMIS; Interpretation zu Lex Romana Visigothorum Nov. Theod. 8,1 (DE CURIALIBUS. Nulli ex genere - se nouerit subditurum); Appendix zur Lex Romana Visigothorum (ed. Hänel 1849, p. 453); neuzeitliche Vermerke zu den einzelnen Texten am Seitenrand
10. Jh., Gallien (Hänel, Liebs); 10. Jh. (Mommsen, Meyer); 9./10. Jh. (Bischoff HA); Ende 9./Anfang 10. Jh., Sens (Ganivet)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4420
Apograph einer aus dem 9. Jahrhundert stammenden Handschrift im Besitz der Familie Pithou
Leges novellae (Sylloge tertia)
16. Jh. (Meyer)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4482
Lex Romana Visigothorum (verschiedene Interpretationen zu Paulus)
k.A.
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4516
[DLXXX, 620, 5179]
[1r - 138v] Codex Iustinianus (Bücher 1-9)
11. Jh. (Krüger); 4. Viertel 11. Jh. (Radding/Ciaralli); 2. Hälfte 11. Jh., Oberitalien (Ciaralli)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4568
[1v - 2r] Sanctio pragmatica von Tiberius II. zur Bestätigung einer Novelle Justins II. (Teil des Appendix A)
[2v - 16r] Kapitelverzeichnis zur Epitome Iuliani
[17r - 165v] Epitome Iuliani
[166r - 179v] Appendix A zur Epitome Iuliani
Wende 8./9. Jh., Oberitalien (Kaiser); 8./9. Jh., Italien (CLA); 8. Jh. (Bischoff HA); 8./9. Jh., Italien (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4613
[1r - 13r] Fragment des Edictus Rothari
[13r - 15r] Leges a Grimoaldo additae (ohne Capitulatio)
[15v - 52v] Liutprandi leges (Capitulatio, Prolog und Text)
[52v - 53r] Memoratorium de mercedibus commacinorum (ohne Capitulatio, den Gesetzen Liutprands als Cap. CLXV angehängt)
[53r - 57r] Ratchis leges (ohne Capitulatio)
[57r - 62v] Aistulfi leges
[62v] Aistulfi regis capitulum spurium
10. Jh., Italien (Mordek); 10. Jh. (Bischoff HA, Bluhme)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4614
zusammen mit Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4669 (Mordek)
[1r - 55r] Leges Langobardorum
[ab 55v] Lex Alamannorum
[ab 66v] Lex Baiuvariorum (Klasse E)
10. Jh. (von Schwind, Lehmann/Eckhardt 1966, Bluhme); 10. Jh., Oberitalien (Kottje); 11. Jh. (Bischoff HA)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4626
[1 - 40 (2v - 22r)] Lex Salica (Langer Prolog der Klasse D; Kurzer Prolog, Datierung, Titelverzeichnis und Text der Karolina emendata)
[93 - 95 (47v - 48v)] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
[99 - 210 (50v - 106r)] Epitome Aegidii
[210 - 256 (106r - 129r)] Lex Burgundionum (Klasse A)
Ende 10./Anfang 11. Jh. (Hänel); 10./11. Jh., Burgund (Liebs); 10./11. Jh. und 11. Jh., Frankreich (Burgund?) (Mordek); 10./11. Jh. (Mommsen, Meyer); 10. Jh. (von Salis, Bischoff HA); 11. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4627
[5189]
[32r - 57r] Lex Salica (Klasse D, Langer Prolog, Titelverzeichnis und Text)
[59r - v] Lex Salica (Epilog)
[59v] Lex Salica (Königsliste)
bald nach 813, Nähe des Hofes (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 9. Jh. (bald nach 818), wohl Umkreis des Hofes (Bischoff) (Mordek); 10. Jh. (Bischoff HA); 9. Jh. (kurz nach 818?), Francia (Rio); ca. 1. Viertel 9. Jh. (nach 813), etwa Kanzlei bzw. Hofschule (?) (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4628
[1r - 22v] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[33r - 40v, 42r - 49r] Lex Ribuaria (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
[50r - 66v] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
10. Jh. (Beyerle/Buchner, Lehmann/Eckhardt 1966, Bischoff HA); Mitte 9. Jh., Nord- oder Westfrankreich (Mordek); 9. Jh., „französ.“ (Bischoff) (Kottje); Mitte 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); ca. 3. Viertel 9. Jh., mittleres (?), westliches (?) Frankreich, südlicher (?) (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4628 A
[6va - 7ra] Lex Salica (Langer Prolog)
[7ra - rb] Lex Salica (Kurzer Prolog)
[9va - 30ra] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[38ra - 39vb] Lex Francorum Chamavorum
[76ra - rb] Lex Salica (Sententias de septem septinas)
[76rb - 77rb, 156vb - 157vb] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
[78ra] Lex Salica (Datierung ohne Jahreszahl)
[80ra - rb] Lex Salica (Epilog)
[80rb] Lex Salica (Königsliste)
[83vb - 84ra] Epitome Iuliani 115, 28
10. Jh. (Sohm, Bischoff HA); 10./11. Jh., Nordfrankreich (Mordek); Mitte 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 10./11. Jh. (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4629
Nach Bischoff und Mordek gehören die Pariser Handschrift und Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, BPL 114 zusammen. David Ganz widerspricht dieser Ansicht (vgl. unten unter "Literatur").
[1r - 13r] Lex Salica (Klasse E, Fragment)
[15r - v] Lex Salica (Epilog)
[28r - 50r] Lex Ribuaria (Klasse A, Titelverzeichnis bis Titel 54 und Text)
[50r - 51r] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
9. Jh. (Hänel); Anfang 9. Jh., wohl aus Bourges (Liebs); 9. Jh. (Beyerle/Buchner); Anfang 9. Jh. (bald nach 805), wohl Bourges (Mordek); 1. Viertel 9. Jh., vielleicht Bourges (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 8./9. Jh., wahrscheinlich Bourges (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4630
[1r - 49r] Lex Salica Karolina. Text und Titelverzeichnis
15./16. Jh. (Eckhardt 1962, Mordek), Frankreich
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4631
Apograph von Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4628 A
[2rb - vb] Lex Salica (Langer und Kurzer Prolog)
[4va - 22rb] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[28rb - 29vb] Lex Francorum Chamavorum
[96ra - vb] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
[118va] Lex Salica (Sententias de septem septinas)
[118va - 119rb] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
[119vb] Lex Salica (Datierung ohne Jahreszahl)
[121ra] Lex Salica (Epilog)
[121rb] Lex Salica (Königsliste)
15. Jh., Nordfrankreich (Saint-Denis?) (Mordek); 15. Jh. (Eckhardt 1962)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4632
[1r - 7r] Fragment der Lex Ribuaria (Klasse A)
[7r - 29v] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[39r - 59v] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
10. Jh. (Beyerle/Buchner, Lehmann/Eckhardt 1966, Bischoff HA); Mitte bis 2. Hälfte 9. Jh., Saint-Amand-Stil (auf Veranlassung des Laienadvokaten Auttramnus in der Kirche St. Stephan zu Templeuve [nahe Saint-Amand] geschrieben, siehe fol. 59v) (Mordek); ca. 3. Viertel 9. Jh., „Schriftstil von S. Amand“ (Bischoff), Schreiber: Autramnus (Laie) (Kottje); Mitte 9. Jh., St. Amand (Eckhardt 1962 nach Bischoff); ca. Mitte 9. Jh., wahrscheinlich Saint-Amand (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4633
zusammen mit London, British Library, Egerton 269 und London, British Library, Egerton 2832
[1r - 18r] Fortsetzung der Lex Alamannorum (Klasse B, Text ab Titel 2,2)
[18r - 35r] Lex Baiuvariorum (Klasse A, Text bis XII,7)
[36r - 44v] Fortsetzung der Lex Baiuvariorum (Klasse E, Text ab XII,8)
[44v - 99v] Epitome Aegidii
[99v - 120v] Lex Burgundionum (Klasse B, bis Titel 75,3)
10. Jh. (Hänel, Mommsen, Lehmann/Eckhardt 1966, Bischoff HA, Meyer); Anfang 10. Jh., Nordostfrankreich (Corbie?) (Liebs, Mordek); 9. oder 10. Jh., wohl französischer Herkunft (Beyerle/Buchner); spätes 9. Jh. (Text der Lex Ribuaria) (Buchner); 10. Jh. (von Salis); 1. Viertel 10. Jh., Nordostfrankreich (?) (Kottje); 1. Viertel 10. Jh., Nordostfrankreich (Eckhardt 1962 nach Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4667
[6, 8 - 186] Lex Visigothorum mit Kapitelverzeichnis
[7] Chronica regum Visigothorum, annalistische Notiz
9. Jh. (Zeumer); ca. 827, Girona (García López); Anfang 9. Jh., wohl vor 828 (Bischoff HA); Ende 1. Viertel 9. Jh., Girona (Alturo Perucho)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4668
[1r - 2r] Prolog zur Lex Visigothorum
[2v - 4r] Titelverzeichnis zur Lex Visigothorum
[4v - 5v] Bild, Chronica regum Visigothorum
[6r - 158] Lex Visigothorum (Text)
9. Jh. (Zeumer); 9. Jh., Reims (García López); 9. Jh., St. Remi, Reims (Bischoff HA); ca. 3. Drittel 9. Jh., wahrscheinlich Narbonensis unter Mitwirkung eines westgotischen Schreibers (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4669
zusammen mit Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4614 (Mordek)
Chronica regum Visigothorum
Lex Visigothorum
10. Jh. (Zeumer, Bischoff HA); 1. Hälfte 11. Jh., Metz (Mordek); 10. Jh., Gallien (García López)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4670
[3 - 128] Lex Visigothorum
12. Jh. (Zeumer); Anfang 12. Jh., Katalonien (García López)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4696
[1 - 24] Epitome Aegidii
[69v - 85v] Epitome Aegidii
[86 - 89r] Titelverzeichnis zur Epitome Aegidii
[89v] Commonitorium zur Epitome Aegidii
13. Jh. (Hänel, Mommsen, Meyer); 12./13. Jh. (Liebs)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4697
[1r - 46v] Lex Romana Visigothorum (Fragmente)
10. Jh. (Hänel); 9./10. Jh. (Mommsen, Meyer); 9./10. Jh., Frankreich (Liebs); 1. Hälfte bis Mitte 9. Jh./10. Jh., wohl südfranzösisch (Bischoff HA); 9. Jh., Francia (Rio); 2. Hälfte 9. Jh., wahrscheinlich Clermont-Ferrand (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4758
[8v - 63v] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[63v - 116r] Lex Burgundionum (Klasse B, korrigiert und ergänzt nach Klasse A, Titelverzeichnis und Text)
Lex Romana Burgundionum (Titel 17, innerhalb der Lex Burgundionum)
9. Jh. (von Salis, Bischoff HA); 1. Hälfte 9. Jh., Burgund (Mordek, Eckhardt 1962 nach Bischoff); 1. Drittel 9. Jh., wohl Burgund (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4759
[1v - 21r] Lex Salica Karolina. Langer Prolog, Titelverzeichnis und Text. Fol. 9r oben: De lege salic. Baiuuariorum et Alamannorum.
[21r - 46r] Lex Baiuvariorum. Prolog, Titelverzeichnis und Text (Klasse E). Ohne Incipit oder Benennung als Lex Baiuvariorum. Fol. 22r: INCIPIUNT CAPITULAE (!) DE ECLESIASTICIS REBUS DE LIBRIS LEGIS INSTITUCIONUM QUAE AD CLERUM PERTINENT SEU AECLESIARUM IURE. Fol. 29r: HOC DECRETUM EST APUD REGES ET PRINCIPES EIUS ET APUD CUNCTUM POPULUM CHRISTIANUM QUI INFRA REGNUM MERUUNGORUM CONSISTUNT. INCIPIT LEX BAIUUARIORUM.
[46v - 60v] Lex Ribuaria. Titelverzeichnis und Text
[61r - 69v] Lex Alamannorum. Titelverzeichnis und Text (1-48). Fol. 69v: ... si autem revocare non potest cum cccc sol. pon. DE EO QUI LIBERUM HOMINEM VEL FEMINAM LIBERAM INFRA PROVINCIAM VENDIDERIT
Ende 9. Jh., eher ost- als westfränkische Herkunft (Beyerle/Buchner); Ende 9. Jh., Osten Frankreichs, wenn nicht Deutschland (Buchner); ausg. 9. Jh. (von Schwind); 2. Viertel 9. Jh., östliches Frankreich / “linksrhein.“ (Bischoff) (Kottje); 11. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966, Bischoff HA); 2. Viertel 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); wohl 2. Viertel 9. Jh., gleiches ostfranzösiches (?) Skriptorium wie Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4759 B (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4759 A
Lex Burgundionum
9. Jh. (von Salis); 10. Jh. (Bischoff HA); wohl 3. Drittel 9. Jh., wohl Burgund (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4759 B
Lex Alamannorum
10. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); ca. 3. Viertel 9. Jh., östliches Frankreich / “linksrhein.“ (Bischoff) (Kottje); 2. Hälfte 9. Jh., Ostfrankreich (Hartmann); wohl 2. Drittel 9. Jh., gleiches ostfranzösisches (?) Skriptorium wie Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4759
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4760
Foll. 6-71 sind wohl Kopien aus Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 10758, pp. 58-136 und 56
[20r - v] Lex Salica (Sententias de septem septinas)
[20v - 22r] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
[23v - 24v] Lex Salica (Langer Prolog)
[24v - 25r] Lex Salica (Kurzer Prolog)
[29r] Lex Salica (Datierung ohne Jahreszahl)
[29r - 71r] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
10. Jh. (Eckhardt 1962); 10. Jh. für den Hauptteil foll. 6r-72r, Frankreich (McKitterick: Lyon) (Mordek); 11. Jh. (Bischoff HA)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4787
[1r - 37v] Lex Salica Karolina. Titelverzeichnis und Text
[37v - 39v] Direkt anschließend an den letzten Titel der Lex Salica folgt Lex Alamannorum tit. 6. Incipit: VI de iuratoribus quales vel quantos secundum euua homo habere debet. De minoirbus causis usque ad solidum valentem ... Explicit: ... ut de illa causa unde interpellatus est cuplabilis non sit. Explicit
[39r - 78r] Lex Alamannorum, Titelverzeichnis und Text (Klasse B). Explicit: ... si quis ingenuum aut ingenuam extraneam sine permisso cuius fuerit in terram miserit xl sol. sit culpabilis si servus fuerit xii sol. solvat.
[78r - 108r] Lex Ribuaria, Titelverzeichnis und Text. Explicit: ... ut pax perpetua stabilis permaneat. EXPLICIT LEGIS RIBUARIA.
10. Jh. (Beyerle/Buchner, Lehmann/Eckhardt 1966, Bischoff HA); Mitte 9. Jh., (nord-)französisch (Mordek); ca. 3. Viertel 9. Jh., „französ., wohl mehr nördl.“ (Bischoff) (Kottje); 2. Viertel 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 2. Hälfte 9. Jh., nördliches Frankreich (Hartmann); ca. 3. Viertel 9. Jh., nördliches Frankreich (?) (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4788
[1r - 62v] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
Mitte oder 3. Viertel 9. Jh., St. Vincenz in Laon (Eckhardt 1962 nach Bischoff); Mitte bis 3. Viertel 9. Jh., wohl Frankreich (Mordek); 10. Jh. (Bischoff HA); ca. 3./4. Viertel 9. Jh., wohl Nordostfrankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4789
[Ashburnham-Place Barrois Collection 201]
[1r - 59v] Lex Salica Karolina. Text und Titelverzeichnis
1. Viertel 10. Jh., Remigiusabtei zu Reims (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 10./11. Jh. (Bischoff HA)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4792
[33 - 52v] Lex Visigothorum (Auswahl)
12. Jh., Katalonien (García López)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4931
Lex Baiuvariorum (Prolog)
13. Jh. (von Schwind)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4995
[19r] Lex Alamannorum (Titel 18, 1)
[19r] Lex Baiuvariorum (Titel I 13)
[23r - 24r] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
10. Jh., Frankreich (wohl nördlich) (Mordek); 9. Jh. (Eckhardt 1962); 10. Jh., Nordfrankreich (Hartmann); 1. Hälfte 10. Jh. (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 5512
[59rb] Lex Salica (Langer Prolog)
Anfang 12. Jh.
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 7710
[10] Lex Romana Visigothorum (Paulussentenzen / Gaius)
k.A.
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 8801
[25r - 66v] Lex Salica. Text tit. 19-49. Am Anfang nicht mehr lesbar. Explicit: … alterius admoneat. Si vero cummonitus f//
1. Viertel 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 1. Hälfte 9. Jh., z.T. 10. Jh. (Bischoff HA); ca. 1./2. Viertel 9. Jh., wohl nördliches Frankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 8907
[349] Codex Theodosianus (Exzerpt)
ausg. 5. Jh. (Liebs); ausg. 5. Jh., wahrscheinlich Norditalien (CLA); 7. Jh. (Bischoff HA); Zusätze: ca. Mitte 9. Jh., Frankreich (Chartres ?) (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 9643
Codex Theodosianus (6.-8. Buch)
6. Jh., Lyon (CLA); 6. Jh. (Bischoff HA nach CLA, Dold 1941 nach Mommsen)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 9652
zusammen mit Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4406
[1 - 164r] Lex Romana Visigothorum mit älterem Glossenapparat (13. Lage eingebunden in Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4406 [dort foll. 60-67], hier einzubinden zwischen fol. 96 und 97)
ausg. 9. Jh., wohl Beauvais (Liebs); 9. Jh., Gallien (Mommsen); 1. Hälfte 9. Jh., Tours; 9. Jh. (Frakes); ausg. 9. Jh. (Meyer); ca. 2. Viertel 9. Jh., Tours (kaum Saint-Martin) (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 9653
[Suppl. Lat. 65]
[1v - r, 2r - v, 161r - 162v] Institutionen des Justinian mit der Glossa ordinaria des Accursius (Fragmente, 14. Jh.)
[3r - 21v] Lex Burgundionum (Klasse B)
[21v - 22r] Zusätze zur Lex Burgundionum
[22r - 32v] Lex Salica (Klasse A, Titelverzeichnis und Text)
[38r (saec. X), 38v - 149v, 151r - 158v, 150r - v, 159r - 160r] Lex Romana Visigothorum (Titelverzeichnis und Text, teilweise lückenhaft)
9. Jh. (Hänel, Mommsen, Bischoff HA, Meyer); 2. Viertel 9. Jh., Burgund (Liebs); etwa Mitte 9. Jh. (Hs. 1) und 2. Viertel 9. Jh. (Hs. 2), Burgund (Nähe von Lyon [Bischoff]) (Mordek); 9. oder 10. Jh. (von Salis); 2. Viertel 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); Foll. 3-37: ca. 2. Viertel / Mitte 9. Jh., wahrscheinlich Burgund, Foll. 38-160: ca. 2. Viertel 9. Jh., südlicher (?), [(wohl Burgund) (Nähe von) Lyon ?] (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 9654
[Suppl. Lat. 75]
[14r - v] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
[70r - v] Lex Burgundionum (Titel 79 = BK 195 c. 1)
[70v] CTh V 10 in der Fassung der Epitome Aegidii (= BK 195 c. 2)
[121r - v] Lex Salica (Langer Prolog)
[121v] Lex Salica (Kurzer Prolog)
[122r - 134r] Lex Salica (Karolina emendata, Text)
[134r - 135r] Lex Francorum Chamavorum
[135r - 143r] Lex Ribuaria (Klasse B, Text)
[143v - 154r] Lex Alamannorum (Klasse B, Text)
[154r - 171v] Lex Baiuvariorum (Klasse E, Prolog, Titelverzeichnis und Text)
spätes 10. oder 11. Jh., wohl westfränkischer Herkunft (Beyerle/Buchner); 10./11. Jh., Lotharingien (wohl Metz) (Mordek); 10. Jh. (von Schwind, Lehmann/Eckhardt 1966, Sohm); 10. Jh., Metz, St. Vincentius (Kottje); 10. Jh., Metz, St. Vincent (Bischoff HA); 10. Jh., Vincenzkloster in Metz (Eckhardt 1962)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 9656
[Suppl. Lat. 1109]
[109r] Lex Baiuvariorum (Schluss des Prologs)
[109r - 115v] Lex Salica (Karolina emendata, Text)
10. oder 11. Jh., Kloster San Eufemia in Verona (Eckhardt 1962); etwa Mitte 11. Jh., Oberitalien (Mordek); 4. Viertel 11. Jh./Anfang 12. Jh., sehr wahrscheinlich Pavia (Ciaralli)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 10753
[Paris, Bibliothèque Nationale, Suppl. Lat. 215]
[1r - 8v, 8v - 9r] Lex Romana Visigothorum
[8v] Lex Romana Burgundionum (Titel 3, 1)
[9r - 48v, 53r, 82v - 83v] Lex Romana Visigothorum (Epitome Parisiana / Scintilla I)
[49r - 53r, 53r - 82v, 83v - 86r, 87r - 89r, 89r - v] Lex Burgundionum (Klasse A)
[91v - 121v] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[126r - 132v, 134r - 139v] Lex Ribuaria (Klasse A, Text)
[139v - 150v, 133r - v, 151r - v, 153r - v, 152r - v, 154r - v] Lex Alamannorum (Klasse A) und teilweise singuläre Überlieferung des Pactus Alamannorum (beide fragmentarisch)
Ende 10./Anfang 11. Jh. (Hänel); Mitte bis 2. Hälfte 9. Jh., Frankreich (Burgund?) (Mordek, Liebs); 10./11. Jh. (Mommsen, Meyer); 10. Jh. (Beyerle/Buchner, Lehmann/Eckhardt 1966, von Salis); ca. Mitte 9. Jh., „etwa Burgund? jedenfalls französ.“ (Bischoff), Blois (?) (Kottje); 1. Hälfte bis Mitte 9./10. Jh., Blois (Bischoff HA); 3. Viertel 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); ca. Mitte 9. Jh., Frankreich (etwa Burgund ?) (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 10754
[Suppl. Lat. 303]
[1r - 67v] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
2. Viertel oder Mitte 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 2. Hälfte 9. Jh., wohl ostfranzösisch (Mordek); 10. Jh. (Bischoff HA); 3. Drittel 9. Jh., etwa Nordostfrankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 10758
[Suppl. Lat. 164 bis]
[75] Lex Salica (Sententias de septem septinas)
[75 - 78] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
[79 - 80] Lex Salica (Langer Prolog)
[80 - 81] Lex Salica (Kurzer Prolog)
[85] Datierung der Lex Salica
[85 - 136] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[140] Lex Salica (Epilog)
[140 - 141] Lex Salica (Königsliste)
[148] Epitome Iuliani 115, 28
[277 - 280] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
2. Hälfte 9. Jh., Reims (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 10. Jh., St. Remigius, Reims (Bischoff HA); 3.-4. Viertel 9. Jh., Reims (Mordek); ca. 850 bis 880, Reims (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 12021
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 12021 (foll. 140-141) und Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 12238 (fol. 129) gehören zusammen
[135r - 138r] Excerpta de libris Romanorum et Francorum
[140r - 141v] Lex Romana Visigothorum (Tituli, Explanationes titulorum, Text von Nov. Theod. und Valent., dazu kommt fol. 129 von Lat. 12238)
7./8. Jh., Nordfrankreich (CLA); 7./8. Jh. (nach CLA) / ca. Mitte bis 2. Hälfte 9. Jh., französisch (Corbie) (bretonisch) (Bischoff HA); 7. Jh. (Meyer); Anfang 10. Jh., Bretagne (Hartmann); Foll. 1-139: ca. 3. Viertel 9. Jh., Bretagne (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 12097
[Sangerm. 936 (olim 26)]
[183v - 184r] Constitutiones Sirmondianae (Nr. 13)
6./7. Jh. (Mommsen); 2. Hälfte 6./Anfang 7. Jh., Südfrankreich (Arles oder Lyon) (Kaiser); 6./7. Jh., Südfrankreich (Mordek); 1. Hälfte 6. Jh. (ca. 523) und 6./7. Jh., Gallien (wahrscheinlich kirchliches Zentrum im Rhône-Tal, Arles oder Lyon) (CLA); 6. Jh. (Bischoff HA)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 12161
[65 - 66, 71 - 74, 79 - 80, 87 - 90] Lex Romana Visigothorum (Palimpsest)
[83 - 86, 91 - 94, 103 - 106, 139 - 144] Codex Euricianus (Fragmente, Palimpsest, Capp. 276-336)
7. Jh. (Hänel, Mommsen); 6. Jh., Corbie (Liebs); 6. Jh., Südfrankreich oder Italien (CLA); 7./8. Jh., Corbie (Bischoff HA)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 12445
[187va - 194va] Codex Theodosianus (Exzerpte aus Buch XVI: 1,2-3; 2,2 mit Int., 2,12, 2,23 mit Int., 2,35, 2,39 mit Int., 2,44, 2,1-4, 2,8, 2,10, 2,14, 2,16, 2,19-20, 2,26, 2,29-31, 2,34, 2,36, 2,38, 2,40-41, 2,47; 4,2; 5,1, 5,4, 5,51-53, 5,60; 7,3, 7,1; 8,1, 8,5, 8,7, 8,6, 8,16, 8,27-28; 9,1 mit Int., 9,2, 9,5; 10,10, 10,21; 11,1-3)
[194va - 196vb] Constitutiones Sirmondianae (1-7)
[196vb - 198vb, 199vb - 202vb, 210vb - 214rb, 216vb - 219va, 220vb - 224rb, 234rb - 235ra] Lex Romana Visigothorum (CTh 9,1 mit Int., CTh 1,1,1-2 mit Int.; Int. Nov. Valent. 12, Nov. Valent. 12 und 8, Int. Nov. Valent. 12; CTh 2,26, PS 5,4-5, PS 5,15-19, CTh 4,14 mit Int., CTh 4,15 mit Int., CTh 4,16 mit Int., CTh 11,14 mit Int., PS 5,34-39, CTh 11,11 mit Int.; CTh 4,16-20 mit Int.; Nov. Valent. 12 mit Int.)
[210ra - 210vb] Leges novellae (Nov. Valent. 8,1 und 8,2)
[237ra - rb] Epitome Iuliani (Capp. 366 und 511)
10. Jh. (Hänel); 9./10. Jh. (Liebs, Mommsen, Meyer); 9. oder 10. Jh./ 2. Hälfte 9. Jh. (Bischoff HA); 2. Hälfte 9. Jh., Reims (Hartmann); 9. Jh. (Williams); 2. Hälfte 9. Jh., spätestens 870/871, Reims (Schneider); um 870 (zwischen Ende 868 und 871), Reims (Böhringer); Canonum collectio: 3. Viertel 9. Jh. (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 12448
[Sangerm. Harl. 386]
[79ra - 112v, 114r - 123rb] Capitula legis Romanae (Lex Romana canonice compta)
Zwei Kapitel des Edictum Theoderici, die äußerlich als Exzerpt aus dem Codex Iustinianus auftreten (innerhalb der Capitula legis Romanae)
1. Viertel 10. Jh. oder 9./10. Jh., Oberitalien oder Ostfrankreich (Kaiser); ausg. 9./10. Jh. (Bischoff HA); 9./10. oder 10. Jh., (Süd-?)Ostfrankreich oder Oberitalien (?) (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 12475
[1 - 9] Lex Romana Visigothorum (Papyrus-Fragment)
6. oder 7. Jh., Südfrankreich (CLA); 5. oder 6. Jh. (Bischoff HA); 6.-7. Jh. (Tjäder)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 16001/16002
Apograph von Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 4405
Lex Romana Visigothorum
zwischen 1517 und 1528 (Hänel, Coma Fort); 16. Jh. (Mommsen, Meyer)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 18236
[1 - 1v] Lex Ribuaria (Titel 83A-89A)
[2 - 3v] Lex Alamannorum (Kapitelverzeichnis von Titel 35 der Hs. bis Ende und Text bis Titel I)
[4 - 4v] Lex Alamannorum (Titel 3, 4. 5. 7.)
[5 - 6v] Lex Ribuaria (Titel 59,5 - 65,21)
foll. 1-4: 9. Jh., foll. 5-6: 10. Jh. (Beyerle/Buchner); 9. oder 10. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); 3. Viertel 9. Jh., "etwa Ile-de-France" (Bischoff) (Kottje); Mitte 9. Jh., Compiègne (Bischoff HA); 2. Hälfte 9. Jh., Ile-de-France (Hartmann); ca. 2. Drittel 9. Jh., mittleres Frankreich (?) (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 18237
[Fonds Notre Dame 252. F. 9]
[65va - 66ra] Lex Salica (Klasse D, Langer Prolog)
[66ra-rb] Lex Salica (Klasse C, Kurzer Prolog)
[66rb - 68ra] Lex Salica (Klasse C, Septem causae)
[68ra - 92va] Lex Salica (Klasse C, Titelverzeichnis und Text)
[121v - 144v] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
9. Jh. (von Schwind, Lehmann/Eckhardt 1966); 2. Viertel 9. Jh., wohl Frankreich (Mordek); 2. Viertel 9. Jh., Paris, N.-Dame (Kottje); ca. 1. Hälfte 9. Jh., Notre-Dame, z.T. Tours (Bischoff HA); 2. Viertel 9. Jh. (Eckhardt 1962); ca. 2. Viertel 9. Jh., östliches Frankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 18238
[Fonds Notre Dame 247. F. 4]
[41r - 83v] Lex Salica (Karolina emendata, Langer Prolog, Titelverzeichnis und Text)
1. Hälfte 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 2. Viertel oder Mitte 9. Jh., Nordfrankreich (das Ansegis-Fragment foll. 21-40 ist jünger: 9./10. Jh. oder 10. Jh., 1. Hälfte; wohl Nordfrankreich [Saint-Amand?]) (Mordek); 2. Hälfte 9. Jh. (Bischoff HA); ca. 2. Viertel 9. Jh., Frankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, NAF 6853
[1 - 25] Lex Salica
15. Jh. (Coumert), Frankreich
Paris, Bibliothèque Nationale, nouv. acq. Lat. 204
[1r - 20v] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[25r - 40v] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
[40v - 58v] Fragment der Lex Baiuvariorum (Klasse E, Prolog, Titelverzeichnis und Text)
[59r - 77r] Fragment der Lex Burgundionum (Klasse B, Text)
Lex Romana Burgundionum (Titel 17, angehängt als Titel 89 der Lex Burgundionum)
[78r - 94v] Fragment der Epitome Aegidii (Praefatio, Titelverzeichnis und Text)
[95r - v] Kleiner Pergamentrest mit je 11 verstümmelten Zeilen; lückenhafter Text von LRV CTh XIII 1 bis XIV 1, dann XVI 1
10/11. Jh. (Mommsen, von Schwind, Lehmann/Eckhardt 1966); 820er/30er, Tours (Liebs); 2. Viertel 9. Jh., Tours (Mordek); 10. Jh. (von Salis); 10./11. Jh., „Tours o. Umgebung?“ (Bischoff) (Kottje); 9. oder Anfang 10. Jh. (Bischoff HA); 1. Hälfte 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 1.(/2.) Viertel 9. Jh. (post A.D. 818/819 ?), Tours (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, nouv. acq. Lat. 1631
[Orléans, Bibliothèque Municipale, 249 bzw. 207]
[27 - 98, 103 - 173] Lex Romana Visigothorum mit Appendix I
[99 - 102] Jüngere Glossen zur Lex Romana Visigothorum
10. Jh. (Hänel, Liebs); 10. Jh., Gallien (Mommsen); 8. /10. Jh., Orléans (Bischoff HA, Meyer); 2. Viertel / Mitte 9. Jh., Südlicher (?) (Bischoff); 10. Jh., Saint-Benoît-sur-Loire (Brunterc’h)
Paris, Bibliothèque Nationale, nouv. acq. Lat. 2318
[A - D] Epitome Aegidii
8./9. Jh. (Mommsen, Liebs); 8./9. Jh., Notre-Dame (Bischoff HA); ca. 4. Viertel 9. Jh., Frankreich (Bischoff)
Paris, Bibliothèque Nationale, nouv. acq. Lat. 2389
[39 - 41] Lex Romana Visigothorum (Codex Theodosianus 5,1-5,6, 8,9)
Mitte 8. Jh., Corbie (Liebs); Mitte 8. Jh., Nordfrankreich (Corbie) (CLA); 9. Jh. (Bischoff HA)
Perugia, Biblioteca Capitolare, 32
[A. 18]
Summa Persusina (unvollständig, bis C. 8,53,8)
10. Jh. (Ciaralli); 1. Hälfte 11. Jh., Mittel- oder Süditalien (Radding / Ciaralli)
Philadelphia, Free Library, Lewis T162
zusammen mit München, Universitätsbibliothek, 4° Cod. ms. 1140 und München, Bayerische Staatsbibliothek, Lat. 29560
Lex Salica (Fragment)
Anfang 9. Jh., Süddeutschland (?) (Bischoff)
Pistoia, Archivio Capitolare, C. 106
[66, 59]
Codex Iustinianus (Bücher 1-8, bis 8,49,6) mit Supplementen und Glossen
10. Jh. (Krüger); 2. Hälfte 11. Jh. (Radding/Ciaralli); Mitte bis 3. Viertel 11. Jh., Oberitalien (Ciaralli)
Porto, Biblioteca Publica Municipal, ms. 87
Lex Visigothorum
9. Jh. (García López)
R
Ripoll, Arxiu Comarcal del Ripollès, s.n.
[Ripoll, Archivo-Museo folclórico, ms. 20]
Lex Visigothorum
9. Jh. (García López)
Rom, Biblioteca Casanatense, 2010
[B V 17]
Vgl. Rom, Biblioteca Vallicelliana, T. XVIII
-- Capitula ex lege Iustiniana
-- Exzerpte aus dem Codex Iustinianus
-- Exzerpt aus der Lex Visigothorum
ausg. 11. Jh. (Kaiser, nach Patetta); zwischen 1085 und 1088, Farfa (Wirbelauer)
Rom, Biblioteca Vallicelliana, B. 11
Collectio in V libris (mit Exzerpten aus der Epitome Iuliani)
11. Jh. (vor 1087) (Mordek, Kéry); S. Eutizio in Val Castoriana (in der Nähe von Norcia) von dem späteren Abt Ubertus (Kéry)
Rom, Biblioteca Vallicelliana, B. 32
Collectio canonum (Derivat der Collectio in V libris)
-- Edictum Theoderici 57 (?)
-- C. 8,4,7 (Summa Perusina)
-- Lex Visigothorum (6,1,8 und 5,5,1, beide bearbeitet)
-- zwei weitere Rechtstexte
1059-1070, Veroli (Kaiser)
Rom, Biblioteca Vallicelliana, C. 20
[-- 91v - 104v] Lex Salica mit Kapitelverzeichnis 91v: INCIPIUNT CAPITULA LEGI [!] SALICA FRANCORUM AD IUDICANDUM. 93r: INCIPIT LIBER LEGISALICA
[-- 105r - 108v] Lex Baiuvariorum (Klasse E; Prolog, Kapitelverzeichnis und Text)
[-- 109r - 117r] Lex Ribuaria (Kapitelverzeichnis und Text)
[-- 117r - 128v] Lex Alamannorum (Kapitelverzeichnis und Text; bis 99, 12)
Hand des 16. Jhs., unbekannte Vorlage (Beyerle/Buchner); 16. Jh. (von Schwind, Eckhardt 1962)
Rom, Biblioteca Vallicelliana, Carte Vallicelliane XII 3
Codex Iustinianus (Fragmente aus Buch 7)
2. Hälfte 11. Jh., wahrscheinlich Montecassino (Radding/Ciaralli); 2. Hälfte 11. Jh., Süditalien (Ciaralli)
Rom, Biblioteca Vallicelliana, T. XVIII
Capitula ex lege Iustiniana (nur Rubrikenverzeichnis)
10. Jh. (Mordek); 1. Hälfte 11. Jh., Mittelitalien (?) (Kaiser)
S
Salzburg, Bibliothek der Erzabtei St. Peter, a. IX. 32
[195v - 196r] Leges Langobardorum (Liutprandi leges)
1. Hälfte 11. Jh., Salzburg (nach Wind und Hehl), Köln (nach Kottje) (Mordek)
Salzburg, Bibliothek der Erzabtei St. Peter, Fragmente 20
Leges Langobardorum (Leges Liutprandi capp. 136-137, 151-153; Teil des Prologs der Gesetze des Ratchis)
2. Hälfte 9. Jh., südostdeutscher Raum (nach Forstner), italienisch (nach Bischoff) (Siewert 1993)
Schwerin, Landeshauptarchiv, I Y
[I y 86 nach Bischoff 2014]
[1r] Teil des Prologs der Lex Baiuvariorum (kein Kapitelverzeichnis)
[1v - 2v] Passagen aus I 1 bis I 3 der Lex Baiuvariorum (Klasse A)
9./10. Jh. (Krusch 1924); 2. Hälfte 9. Jh. (Bischoff)
St. Gallen, Stadtbibliothek, 338
[C 7]
[1 - 64] Lex Salica
[65 - 109] Lex Ribuaria
[109 - 110] Lex Alamannorum (Titel 7.8)
[111 - 158] Lex Alamannorum
[158 - 160] Prolog der Lex Baiuvariorum (mit Überschrift: DE LEGIBUS; ohne Hinweis auf die Herkunft des Prologs)
Ende 9. Jh. (Beyerle/Buchner); Ende 9. oder Anfang 10. Jh. (Buchner); 10. Jh. (von Schwind, Lehmann/Eckhardt 1966); 2. Viertel 9. Jh., „bestes Mainz“ (Bischoff) (Kottje); 10./11. Jh. (Bischoff HA); 1. Hälfte 9. Jh., Mainz, Zusätze: 4. Viertel 9. Jh., St. Gallen (Eckhardt 1962 nach Bischoff, Bischoff)
St. Gallen, Stiftsarchiv Kloster Pfäfers, XXX
[1r - 74v] Lex Romana Curiensis
[74v] Lex Romana Visigothorum (PS 1,15,3 int.)
[74v - 75r] Epitome Aegidii (Nov. Valent. 8)
[76r - v] Lex Romana Visigothorum (Codex Gregorianus X 1,2, XI 1,2, XII 1, XIII 1)
Ende 9. Jh. (Hänel); Mitte 9. Jh., St. Gallen (Liebs, Meyer-Marthaler); 10. Jh. (Mommsen); Mitte 9. Jh., Rätien (Kaiser)
St. Gallen, Stiftsbibliothek, 722
[2] Capitulatio zu den Sacra privilegia concilii Vizaceni
[3 - 15] Constitutiones de rebus ecclesiasticis ohne Capitulatio und Incipit
[19 - 247] Lex Romana Curiensis
[248 - 256] Capitula Remedii
9. Jh. (Hänel, Mommsen); um 800, Chur (Liebs); 8./9. Jh., rätisch (wohl Chur) (Mordek); um 800, Rätien (Kaiser); 8./9. Jh., wahrscheinlich Chur (CLA); um 800, Churrätien (Meyer-Marthaler), Chur, unter Bischof Remedius,
St. Gallen, Stiftsbibliothek, 728
[Sang. 2]
[98 - 101] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
[108 - 177] Lex Salica (Karolina emendata, Datierung, Langer Prolog, Titelverzeichnis und Text)
[178 - 220] Lex Ribuaria (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
Mitte bis 2. Hälfte 9. Jh. (Beyerle/Buchner); 2. Hälfte 9. Jh., (Ost-)Frankreich (pp. 3-22: 9. Jh., Mitte bis 3. Viertel, mit etwas jüngeren Addenda; St. Gallen) (Mordek); im 9. und 10. Jh. geschrieben (Buchner); ca. 2. Hälfte 9. Jh., wohl westliche Hand (Bischoff HA); 2. Viertel 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 3. oder 4. Viertel 9. Jh., Ostfrankreich (?) (Bischoff)
St. Gallen, Stiftsbibliothek, 729
[97]
[1 - 260] Epitome Aegidii der Lex Romana Visigothorum
[261 - 328] Lex Salica (Klasse E, Titelverzeichnis, Langer Prolog und Text)
[334] Lex Salica (Epilog)
[335 - 404] Lex Alamannorum (Klasse A, Text)
9. Jh. (Hänel, Mommsen, Lehmann/Eckhardt 1966); 820er/30er, Tours (Liebs); 1. Viertel 9. Jh., Frankreich (wohl Nähe des Hofes) (Mordek); ca. 1.-2. Viertel 9. Jh., „französisch“ (Bischoff) (Kottje); Anfang 9. Jh., französisch (der frühen Tourser Schrift etwas ähnlich) (Bischoff HA); 1. Viertel 9. Jh., wohl in Westfrankreich (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 1.(/2.) Viertel 9. Jh., (West-)Frankreich (Leges-Skriptorium ?) (Bischoff)
St. Gallen, Stiftsbibliothek, 730
mit Zürcher Blättern (Zürich, Zentralbibliothek, C 389)
Leges Langobardorum (Edictum Rothari)
7. Jh., Lombardei, womöglich Bobbio oder nähere Umgebung (Siewert 1993); 7. Jh., Bobbio (Dold 1940); 2. Hälfte 7. Jh., wahrscheinlich Nähe Bobbio (CLA)
St. Gallen, Stiftsbibliothek, 731
[M. n. 24]
[1 - 230] Lex Romana Visigothorum (Epitome der Sankt Gallener Handschrift, Capitulatio und Text in Auszügen, aber auch mit Zusätzen)
[235 - 286] Lex Salica (Klasse D, Langer Prolog, Datierung, Titelverzeichnis und Text)
[292] Lex Salica (Epilog)
[293 - 294] Lex Salica (Königsliste)
[295 - 341] Lex Alamannorum (Klasse A, Titelverzeichnis und Text)
794 (Hänel); 793 (Liebs, Mommsen); 793 (pp. 237-342: 30. Oktober - 1. November 793), von Wandalgarius im Burgundischen (heute Westschweiz oder Lyon?) geschrieben und illuminiert (Einträge pp. 234, 237, 342) (Mordek); 793, wahrscheinlich Westschweiz (CLA); Oktober 793 (Eckhardt 1966); 793, Burgund (Westschweiz), schon früh St. Gallen (?), Schreiber: Wandalgar (Kottje); 783, vermutlich Westschweiz, Schreiber: Wandalgar (Schott); 793 von Vandalgarius, wahrscheinlich in der Westschweiz geschrieben (Eckhardt 1962); 793, Alemannien (Ganivet); 793, wohl Lyon, Schreiber: Vandalgarius (Liebs 2012)
St. Gallen, Stiftsbibliothek, 732
[1 - 97] Lex Alamannorum
9. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); 1. Viertel 9. Jh. (um 815-817), Freising, früh in St. Gallen (Kottje); pp. 1 - 188: 815-817, Region um Freising; pp. 189 - 194: nach 847 (Keefe nach Bischoff, Bischoff)
St. Gallen, Stiftsbibliothek, 1395
[394 - 409] Epitome Iuliani (Capp. 347 - 362, mit Rubriken)
Wende 7./8. Jh., Oberitalien (?) (Kaiser); 7./8. Jh., Norditalien (CLA); 8./9. Jh. oder Anfang 9. Jh., wohl Gallien (Bischoff HA)
St. Paul im Lavanttal, Stiftsbibliothek, 4/1
[XXV, a. 4]
[6vb - 26vb] Lex Ribuaria (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
[27ra - 57va] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[57va - 93va] Lex Baiuvariorum (Klasse E, Titelverzeichnis und Text)
[93va - 116va] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
[116vb - 134rb] Epitome Aegidii der Lex Romana Visigothorum
[135ra - 153v] Lex Burgundionum (Klasse B)
Lex Romana Burgundionum (Titel 17)
[162rb - 164ra] Liutprandi notitia de actoribus regis (733)
Anfang 10. Jh. (Hänel); 1. Drittel 9. Jh., Oberitalien (Liebs); 1. Drittel 9. Jh. (nach 816 bzw. 818/819 und 825), Oberitalien (Aquileia (?), nach Bischoff in demselben Skriptorium entstanden wie Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Barb. Lat. 679) (Mordek); 10. Jh. (Mommsen); 1. Drittel 9. Jh., Oberitalien (Kaiser); Hauptteil wohl vor 818/819 geschrieben, wohl oberitalienischer Herkunft (Beyerle/Buchner); 9. Jh. (von Salis, von Schwind, Lehmann/Eckhardt 1966); Anfang 9. Jh. (817-823?), Ostoberitalien (Aquileja?) (Kottje); 818/819, Norditalien (Eckhardt 1962)
St. Paul im Lavanttal, Stiftsbibliothek, 81/2
Lex Alamannorum
10. Jh., südwestdeutsch (?) (Kottje); 10. Jh. (Mordek); 10. Jh., Südwestdeutschland (Hartmann)
St. Petersburg, Rossijskaja Nacional'naja Biblioteka, Q.v.II.11
[1r - 33v] Lex Salica (Karolina emendata, Fragment, Titel 18-64,1 und 67,3-70, Titel 71 und 72,1 von zeitgenössischer Hand nachgetragen)
[38r - 40r] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
vielleicht zwischen 803 und 806 (Eckhardt 1962); 1.(/2.) Viertel 9. Jh., Nordfrankreich (Bischoff); 1. bis. 2. Viertel 9. Jh., Frankreich (Mordek)
Stockholm, Skoklostersamligen, 1, E 8641
[1 - 110r] Lex Visigothorum
12. Jh. (Zeumer); ausg. 12. Jh., Katalonien (García López)
Straßburg, Archives départementales du Bas-Rhin, 151 J 50
[J suppl. 1985-50]
[1r-2v] Lex Visigothorum (Fragment; V,4,10-17 und V,5,10-7,1 [Titelverzeichnis])
11. Jh. (Zeumer); 1. Hälfte 9. Jh., Lorsch (Bischoff)
Straßburg, ehemalige Stadtbibliothek, C. V. 6
Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
3. Drittel 9. Jh., wohl alemannisches Gebiet (Mordek)
Stuttgart, Hauptstaatsarchiv, Fonds Klosterarchiv Rot
Lex Romana Visigothorum
um 800, Chur (Liebs); um 800 (Mordek); 8./9. Jh., Rätien (CLA); Rätien (Bischoff)
Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, HB VI 112
[124r] Lex Alamannorum (Klasse B, Titel 6,1-4 und 8,1-2)
10. Jh., Bodenseegegend (wohl Konstanz) (Mordek); 2. Hälfte 10. Jh., Bodenseegegend (wohl Konstanz) (Schmitz)
Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, iur. 4° 134
[Codex Weissenaugensis]
[1r - 33r] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
[137r - 160r] Exzerpt der Epitome Aegidii der Lex Romana Visigothorum
[160r - 161v] Sacra privilegia concilii Vizaceni (Cap. 6)
[161v - 162v] Constitutiones de rebus ecclesiasticis (capp. 19-22, basierend auf Epitome Iuliani capp. 488-490, 492, 493), Konzil von Chalkedon (can. 17)
[162v - 163r] Drei Kapitel aus der Epitome Aegidii der Lex Romana Visigothorum (Nachtrag zum Exzerpt)
ausg. 9./10. Jh. (Hänel nach Pertz); 10./11. Jh. oder 1. Hälfte 11. Jh., Alemannien (St. Gallen [?] [nach Hoffmann]) (Mordek, Liebs); 10. Jh. (Mommsen); 10./11. Jh. oder 1. Hälfte 11. Jh. (Kaiser); 10. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); 10./11. Jh. (Kottje)
T
Toledo, Archivo y Biblioteca Capitular, 43-46
[1 - 47r] Lex Visigothorum
13. Jh. (Zeumer); 14. Jh., Toledo (nach katalanischem Vorbild) (García López)
Toledo, Archivo y Biblioteca Capitular, 43-47
[1 - 103v] Lex Visigothorum
12. Jh. (Zeumer); 12. Jh., Toledo (García López)
Trier, Stadtbibliothek, Mappe X, Fragment 1
[1r - 2v] Lex Salica (althochdeutsches Fragment: Schluss des Titelverzeichnisses [LXI-LXX], Titel 1 und Teile von Titel 2)
wohl 2. Viertel 9. Jh. (Eckhardt 1962)
Trier, Stadtbibliothek, 843/120 4°
[1r - 43v] Lex Alamannorum mit Kapitelverzeichnis
9. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); 2. Hälfte 9. Jh., „scheint südwestdeutsch“ (Bischoff) (Kottje); 1. Hälfte 9. Jh., Echternach (Bischoff HA); 3. Drittel 9. Jh. (Bischoff)
Troyes, Bibliothèque Municipale, 1406
[15v - 16r] Sacra privilegia concilii Vizaceni, Cap. 5 (Apokryphe Konstitution der Kaiser Theodosius II. und Valentinian III.)
[22r - 22v] Lex Romana Visigothorum (Epitome Lugdunensis [Exzerpt])
Ende 9. Jh., Burgund (Hartmann); 4. Viertel 9. Jh. oder 9./10. Jh., Burgund (Lyon?) (Kaiser); 10. Jh., wahrscheinlich Burgund (Williams); Florus: 4. Viertel 9. Jh. oder 9./10. Jh., etwa Saône-Tal (Bischoff)
Turin, Biblioteca Nazionale Universitaria, A. II. 2
Diese Handschrift ist 1904 verbrannt. Die Codex Theodosianus-Fragmente, die mit Johannes Cassianus überschrieben wurden, gehören mit jenen aus der Handschrift Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 5766 zusammen.
Codex Theodosianus (Fragment, Buch 14-16, Palimpsest)
vor dem 7. oder 8. Jh. (Mommsen); Anfang 6. und 7. Jh., wahrscheinlich Frankreich und Italien (Codex Theodosianus) (CLA); 5. Jh. (Dold 1941 nach Zangemeister-Wattenbach)
Turin, Biblioteca Nazionale Universitaria, D. III. 13
[H. VI. 4]
Institutionen mit Glossen
9. oder 10. Jh. (Krüger); späteres 11. Jh., wohl letztes Viertel (Radding/Ciaralli)
Turin, Biblioteca Nazionale Universitaria, I. IV. 27
[H. VI. 24]
Epitome Iuliani
[37 - 40] Exzerpte aus der Lex Romana Visigothorum
14. oder 15. Jh. (Hänel)
V
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Chigi F. IV. 75
[59v] Lex Salica (Karolina emendata, Titel 62,1-6)
[104v - 106v] Liutprandi notitia de actoribus regis
um 1000, Mittelitalien (wohl S. Paolo fuori le Mura, Rom)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Ottob. Lat. 2225
[1r - 189v] Lex Romana Visigothorum mit Appendix I
9. Jh., Gallien (Hänel); 9. Jh. (Liebs, Mommsen, Meyer); 8./9. Jh. und 2. Viertel 9. Jh., Frankreich (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Ottob. Lat. 3081
[101v-102v] Lex Salica tit. 1-3. Fragment
15. Jh. (Eckhardt 1962, Mordek)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. Lat. 582
Der Kapitularienteil der Handschrift Paris, Bibliothèque Nationale, Lat. 9654 und derjenige des Palatinus stimmen überein. (Mordek, Kéry). Die Handschrift Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Barb. Lat. 635 ist eine leicht modifizierte Kopie des Pal. Lat. 582. (Mordek)
[16v - 17v] Lex Salica (Recapitulatio solidorum)
[78v] Lex Burgundionum (Titel 79 = BK 195 c. 1)
[78v] Epitome Aegidii (CTh V 10 = BK 195 c. 2)
1. Hälfte 10. Jh., Nord(ost)frankreich (nahe Reims?) (Mordek); 1. Hälfte 10. Jh. (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. Lat. 773
[1v - 48v] Lex Ribuaria (Klasse A, Titelverzeichnis und Text)
wohl 1. Viertel 9. Jh. (Beyerle/Buchner); 1. Hälfte 9. Jh., rheinisches Gebiet (?) (Mordek); 1.(/2.) Viertel 9. Jh., Westdeutschland (Niederrhein?) (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. Lat. 1564
Der Anfang der Vatikaner Handschrift ist heute verloren. Da allerdings die Handschriften Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 105 Gud. Lat. und Brüssel, Bibliothèque Royale Albert 1er, 10615-729 auf sie zurückgehen, kann der Anfang rekonstruiert werden. Zum Brüsseler Codex, der im 12. Jh. in Trier oder der Gegend von Lüttich entstanden ist, vgl. Kaiser 2013 p. 282 und 285 und die vollständige Beschreibung in der mittellateinischen Dissertation von Annastina Kaffarnik (Hrsg.), Querela magistri Treverensis. Neuedition, Übersetzung und Kommentar. Mit einer Beschreibung der Handschrift Bruxelles, BR 10615-729 (Lateinische Sprache und Literatur des Mittelalters 46), Bern / Berlin / Brüssel u.a. 2011, p. 315-353. Die agrimensorischen Inhalte befinden sich auf den foll. 36ra-55va. In den Codices mixti, die auf die Vatikaner Handschrift und den ersten Teil von Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 36.23 Aug. 2° ([Codex Arcerianus A]) zurückgehen, finden sich ebenfalls CTh 2,26 und PS 5,22,2. Es sind dies die Codices Florenz, Biblioteca Medicea Laurenziana, 29.32 und Erfurt, Wissenschaftliche Allgemeinbibliothek, Ampl. 4° 326. Die Florentiner Handschrift stammt aus dem 1. Drittel des 9. Jahrhunderts und ist in Westdeutschland entstanden. Die Erfurter Handschrift gehört dem 11. bis 12. Jahrhundert an und ist ebenfalls in Deutschland entstanden. Vgl. zu den Codices mixti Kaiser 2013 p. 279-287, 292, 299-301, 304, 307, 311, 314 (n. 251) und Bischoff 1998 p. 259 (zu Florenz). Der Codex Arcerianus A wird bei Otto von Heinemann, Die Augusteischen HandschriftenDie Augusteischen Handschriften. 5. Cod.Guelf. 34.1 Aug. 4º bis 117 Aug. 4º. Nachdr. der Ausg. 1903 (Kataloge der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel. Neue Reihe, Bd. 8), Frankfurt am Main 1966 beschrieben und die Herzog August Bibliothek bietet ein Digitalisat. Vgl. hierzu noch Kaiser 2013 p. 275 (n. 3), 276-279, 281-284, 286 (n. 86), 287, 289, 293-294, 296, 298 (n. 161), 310-314, 315 (n. 252), 316-317, 334 und CLA IX Nr. 1374b. Die ebenfalls zu den Codices mixti zählende Handschrift London, British Library, Add. 47679 enthält keine spätantiken Rechtstexte. Vgl. Kaiser 2013 p. 280-281, 307, 310-313.
[9r] Codex Theodosianus (Fragment von CTh 2,26,5)
[10r - 11r] Leges novellae (Nov. Theod. 24, 4, 20; Sylloge primaria; zwei davon wurden stark bearbeitet)
10. Jh. (Meyer); 2.-3. Drittel 9. Jh., Umkreis Aachener Hof (Kaiser); 2. Viertel 9. Jh., Niederrhein (Lotharingien?) (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 291
[Montfaucon Nr. 1473]
2. Viertel 16. Jh. (Eckhardt 1962); 2. Hälfte 16. Jh. (ca. 1573?), Nordfrankreich (Mordek)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 338
[1352]
[1r - 28r] Lex Ribuaria (Klasse B)
[28v - 31r] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis)
[31r - 32v] Lex Salica (Recapitulatio solidorum, Nachtrag des 9./10. Jhs.)
[34r - 63v] Lex Salica (Karolina emendata)
wohl 1. Hälfte 9. Jh. (Beyerle/Buchner); 1. Hälfte 9. Jh., (Nord-)Frankreich (Mordek); 1. Hälfte 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 1./2. Viertel 9. Jh., Nordfrankreich (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 520
[57, 94, 95, 96r - 98r, 100] Lex Romana Visigothorum (einzelne Konstitutionen und Nov. Valent. 35)
[99] Lex Romana Burgundionum (Titel 1. 2. 11.)
[111 - 120] Lex Alamannorum
10. Jh. (von Salis, Lehmann/Eckhardt 1966, Meyer); foll. 94-100: mehrere Fragmente mit römischem Recht: 9. und 10. Jh.; foll. 101-110: etwa Mitte 9. Jh., wohl Frankreich; foll. 111-120: Mitte bis 2. Hälfte 9. Jh., Frankreich (Mordek); 4. Viertel 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); Lex Alamannorum: Mitte 9. Jh., Frankreich, Lex Romana und Kapitularien: ca. 1./2. Viertel 9. Jh. (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 846
[1v - 67v] Epitome Aegidii der Lex Romana Visigothorum (Titelverzeichnis und Text; foll. 1v-8v Ergänzungen zur Capitulatio in Tironischen Noten)
[79v - 96r] Lex Salica (Klasse E, Königsliste, Titelverzeichnis, Langer Prolog und Text)
[97v] Lex Salica (Klasse E, Epilog)
8. Jh. (Hänel, Mommsen, Meyer); 820er/30er, Tours (Liebs); 1. Viertel 9. Jh., Frankreich (Mordek, „vom Hofe abhängig, in Tours-ähnlichem Stil“ [Bischoff]); 1. Viertel 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 1. Viertel 9. Jh. (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 852
[7r - 99v] Epitome Aegidii (Praefatio, Kapitelverzeichnis und Text)
10. Jh. (Mommsen, Meyer); 9./10. Jh., Frankreich (Liebs); 9. Jh., Francia (Rio); 1. Viertel 9. Jh. (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 857
[1171]
[1v - 40] Lex Salica
[41 - 72] Lex Alamannorum
[73 - 147r] Lex Romana Visigothorum
Vorderer Teil 10. Jh., hinterer Teil 11. Jh. (Hänel); 9./10. Jh., Frankreich (Liebs); 9./10. Jh. (Mommsen, Meyer); 9. Jh. (vor 830), Hof Ludwigs des Frommen („Umgebung des Fridugisus“ [Bischoff]) (Kottje); 1. Viertel 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 1. Viertel 9. Jh. (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 886
Codex Theodosianus (Bücher 9-16)
Nov. Theod. 7,4,8 (als Marginalscholie zu CTh 11,30,42; fälschlicherweise als novella Valentiniani bezeichnet)
6. Jh., Lyon (CLA); 6. Jh. (Dold 1941); 6. Jh., Italien (?) (Poly); 6. Jh., Rom (Sirks)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 982
[18 - 34] Lex Romana Visigothorum (Titelverzeichnis)
10. Jh. (Hänel, Mommsen, Meyer); ca. 2. Viertel 9. Jh., Frankreich (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 991
[320]
[1r - 19v] Lex Ribuaria (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
[21r - 49v] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[52r - 66v] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
[67r - 105r] Lex Baiuvariorum (Klasse E, Prolog, Titelverzeichnis und Text)
[107v - 167v] Epitome Aegidii der Lex Romana Visigothorum (Praefatio, Titelverzeichnis und Text)
11. Jh. (Hänel, Mommsen, Meyer); 820er/30er, Tours (Liebs); 2. Viertel 9. Jh., französisch oder lotharingisch (Hof bzw. Hofkreis) (Mordek); Anfang 10. Jh., Kanzlei nahestehend (Beyerle/Buchner); ausg. 9. oder 10. Jh. (von Schwind); 2. Viertel 9. Jh., lotharingisch (?) (Kottje); 9. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); 2. Viertel 9. Jh., Lotharingien (?) (zum Teil etwa Leges-Skriptorium?) (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 1023
[1v - 132v] Lex Romana Visigothorum mit Glossen und Explanationes titulorum
10. Jh. (Hänel, Mommsen); 10. Jh., Gallien (Meyer); 2. Hälfte 9. Jh., Nordostfrankreich (weiter Umkreis von Reims [Bischoff]) (Liebs, Mordek); 3.(/4.?) Viertel 9. Jh., weiterer Umkreis von Reims (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 1024
[1r - 138r] Lex Visigothorum mit Kapitelverzeichnis
[138v] Chronica regum Visigothorum
Anfang 8. Jh. (Zeumer); Anfang 8. Jh., wahrscheinlich Urgell oder Cerdaña (García López); 7. Jh., Spanien oder Südfrankreich (CLA); 1. Hälfte 8. Jh. (Licht)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 1036
[370]
[13r - 44r] Lex Salica (Karolina emendata, Langer Prolog, Titelverzeichnis, Kurzer Prolog und Text)
[46r] Lex Salica (Karolina emendata, Titel 72,1)
16. Jh. (Eckhardt 1962); 15. Jh. (Mordek)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 1048
[21v - 224r] Lex Romana Visigothorum mit jüngeren Explanationes titulorum und jüngeren Glossen
10. Jh., Gallien (Hänel); 10./11. Jh. (Liebs, Mommsen); ausg. 9. Jh., Orléans (Meyer); 9./10. Jh. oder 1. Hälfe 10. Jh. (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 1050
[379]
[14va - 118va] Lex Romana Visigothorum (Datierungszeile Alarichs, zwei getrennte Titelverzeichnisse mit der Explanatio, Text in Auszügen, anschließend Zusammenfassung der Bücher der Lex Romana Visigothorum)
[118va - 124vb] Lex Romana Burgundionum (Titelverzeichnis und Text)
[162va - vb] Lex Baiuvariorum (Prolog, gekürzt)
[162vb - 163ra] Lex Salica (Karolina emendata, Langer Prolog)
[163ra - rb] Lex Salica (Karolina emendata, Kurzer Prolog)
[140ra - 147vb] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[125ra - 134ra] Lex Ribuaria (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
[134rb - 139vb] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
11. Jh. (Hänel, Mommsen); Mitte 9. Jh., Frankreich (Liebs); frühe 2. Hälfte 9. Jh., Frankreich (Mordek); 10. Jh. (von Salis, von Schwind, Eckhardt, Beyerle/Buchner, Meyer); 10. Jh., westliches Frankreich (?) (Kottje); Mitte 9. Jh., Francia (Rio); Mitte 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); (2. Viertel /) Mitte 9. Jh., Frankreich (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 1128
[377]
[1ra - b] Incipit zum Kapitelverzeichnis der Auszüge aus dem Codex Theodosianus; Besitzvermerk von Alexandre Petau
[1va - 3va] Kapitelverzeichnis zu den Auszügen aus dem Codex Theodosianus
[4r] Incipit zu den Auszügen aus dem Codex
[4va - 100vb] Auszüge aus dem Codex Theodosianus mit Interpretationen
[100vb] Explicit zu den Auszügen aus dem Codex
[101ra - 102vb] Kapitelverzeichnis zu den Auszügen aus den posttheodosianischen Novellen, der Gai Epitome, den Paulussentenzen und zu Papinianus
[103ra - 141vb] Auszüge aus den posttheodosianischen Novellen mit Interpretationen, der Gai Epitome, den Paulussentenzen und Papinianus
[141vb - 150va] Gai Epitome mit Überschrift
[150va - 187va] Paulussentenzen mit Überschrift und Interpretationen
[187va - 190rb] Auszüge aus dem Codex Gregorianus mit Überschrift und Interpretationen
[190rb - va] Auszüge aus dem Codex Hermogenianus mit Interpretationen
[190vb] Exzerpt aus Papinianus
[212ra - 232vb] Lex Burgundionum (Klasse A, Kapitelverzeichnis und Text mit Extravaganten)
[212ra - 214rb] Lex Romana Burgundionum (Titel 17 und 44)
[233ra - 241vb] Lex Ribuaria (Klasse B, Kapitelverzeichnis und Text)
[242ra - 258ra] Lex Salica (Karolina, Kapitelverzeichnis und Text)
[258va - 271vb] Lex Alamannorum (Klasse B, Kapitelverzeichnis und Text)
10. Jh., Gallien (Hänel, Meyer); um 900, Fleury (Liebs); spätes 9. oder 10 Jh., westfränkische Herkunft (Beyerle/Buchner); 10. Jh. (von Salis); 10. oder 11. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); 10. Jh., Burgund (?) (Kottje); 1. Hälfte 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 1. Hälfte 9. Jh., St. Gallen (Avenarius); 1. Hälfte 9. Jh., eher Frankreich (Kaiser); 1./2. Viertel 9. Jh., Westfrankreich (z.T. Tours?), mit Reichenauer (?) Initialen (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 1431
[74r - v] Lex Salica (Karolina emendata, Fragment). 74r: [colli]gerit etiam si uxor eius propria sit … [Lex Salica (K) 59, p. 213]. 75v: … et stare in durbilo hoc est in liminare [Lex Salica (K) 61, p. 219].
Leges-Skriptorium (McKitterick); 1. Viertel 9. Jh., Leges-Skriptorium (?) (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. Lat. 1728
[779]
[158r, 159r] Lex Salica (Karolina emendata; Titel 66, 71; 72,1)
16. Jh., Frankreich (Eckhardt 1962); 15. Jh. (Mordek)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 1339
Collectio in V libris (mit Exzerpten aus der Epitome Iuliani)
etwa Mitte 11. Jh., umbro-römisch (Narni?) (Mordek)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 1349
Collectio in IX libris (mit Exzerpten aus der Epitome Iuliani)
11. Jh., Süditalien (Kaiser)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 1468
Leges Langobardorum
11. Jh., Benevent (Bischoff HA, Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 3833
Apograph einer anderen Handschrift
[48r] Nov. Valent. 17 (als Teil der Collectio canonum)
Anfang 12. Jh., Gallien (Meyer); Anfang 12. Jh., Italien (CLA)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 5001
mit Papier-Apograph Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 5000
[132r - 137r] Sicardi principis pactio cum Neapolitanibus
[139r - 140v] Glossarium legis Langobardorum
[143v - 147v] Radelgisi et Siginulfi divisio ducatus Beneventani
13. Jh., Salerno (Bluhme); um 1300, Salerno (Pohl)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 5359
[1r - 12r] Edictus Rothari (Kapitelverzeichnis)
[12r - 69v] Edictus Rothari (Text)
[69v - 73r] Leges a Grimoaldo additae (Prolog, Titelverzeichnis und Institutio)
[73v - 78r] Liutprandi leges (Titelverzeichnis)
[78r - 133r] Liutprandi leges (Text)
[133v - 137r] Ratchis leges
[138r oder 139r - 142v] Aistulfi leges
ausg. 9. oder 10. Jh. (Bluhme); 2. Hälfte 9. Jh., Oberitalien (Verona?) (Mordek); Anfang 9. Jh., Verona (Moschetti); etwa Verona (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 5766
Die Codex Theodosianus-Fragmente, die mit Johannes Cassianus überschrieben wurden, gehören mit jenen aus der Handschrift Turin, Biblioteca Nazionale Universitaria, A. II. 2 zusammen.
[25 - 43, 46 - 48] Codex Theodosianus (Palimpsest, Fragment)
[44 - 45] Titelfragmente der Lex Romana Burgundionum (Palimpsest)
7. Jh. (von Salis); 7.-8. Jh. (Codex Theodosianus und Lex Romana Burgundionum) (CLA); 8. Jh. (Mommsen)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 7277
[1v - 23] Lex Romana Burgundionum
[23 - 125] Leges novellae (Sylloge primaria)
8. oder 9. Jh. (von Salis); 9./Anfang 10. Jh., Gallien (Meyer); 8./9. Jh., Burgund (wohl Flavigny) (Bischoff)
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. Lat. 15204 c
[9r] Lex Ribuaria (Fragment, Rubrik und Textanfang von tit. 91,2 [B-Text])
9. Jh. (Bertram / Dolezalek)
Vercelli, Biblioteca Capitolare Eusebiana, CXXII
[5vb - 6rb] Glossen zum Codex Iustinianus
[6rb - vb] Lex Salica (Karolina emendata, Capp. 22-23)
[6vb - 7vb] Const. Imperatoriam zu den Institutionen des Iustinianus
[8ra - 13vb] Kapitelverzeichnis zur Epitome Iuliani ab Cap. 211, der Appendix B sowie des Beginns des Dictatum de consiliariis
[15rb - 153vb] Epitome Iuliani
[153vb - 159rb] Appendix B und Kapitelsummen zur Epitome Iuliani
[159va - vb] CJ 5,71,4 und CJ 5,71,1 in der Fassung der Summa Perusina
[159vb] Epitome Aegidii (Ep. Aeg. CTh 8,5,1)
[161v - 162r] Stemma cognationum zum vorangegangenen Exzerpt; Edictus Rothari, Cap. 153
ausg. 10. oder 1. Hälfte 11. Jh., umbro-römisch (Kaiser); nach der Mitte des 11. Jhs., wahrscheinlich Umgebung von Rom (Ciaralli)
Vercelli, Biblioteca Capitolare Eusebiana, CLXXXVIII
Leges Langobardorum
9. Jh. (Bluhme); Mitte 8. Jh., wahrscheinlich Norditalien (CLA)
Verona, Biblioteca Capitolare, XXXVIII (36)
eventuell zusammen mit Verona, Biblioteca Capitolare, CLXXIII A, Verona, Biblioteca civica, 3035 und New Haven, Yale University, The Beinecke Rare Book and Manuscript Library, 744 (jeweils Fragmente)
[57, 64, 113] Institutionen (Buch 1; fol. 113 Palimpsest)
Sulpicius Severus: Verona (Bischoff); 517, Schreiber: Ursicinus, Verona, Institutionen: 6.-7. Jh., wiederbeschrieben im 9. Jh. in Verona (CLA)
Verona, Biblioteca Capitolare, LXII (60)
[4 - 81] Codex Iustinianus (Palimpsest) mit Scholien (Bücher 4-8, 11-12)
8. Jh., wahrscheinlich Verona, Codex: 6. Jh., wahrscheinlich Byzanz, wiederbeschrieben in einem norditalienischen Zentrum (CLA); foll. 99r ff.: Anfang 9. Jh., Verona (Bischoff)
Vic, Arxiu i Biblioteca Episcopal, frag. XV/3
Lex Visigothorum (Fragment, Teil von Buch 2, Titel 1)
1000-1020, von einem Bonsom geschrieben (Gros i Pujol)
Vic, Arxiu i Biblioteca Episcopal, dipòsit MSG, s.n.
Lex Visigothorum (Fragment, Teil des Titelverzeichnisses von Buch 8, Titel 4)
ca. 880 (García López); ca. 900, Vic (Gros i Pujol)
W
Warschau, Biblioteka Uniwersytecka, 1 [Quart 1]
[480][Codex Kelleri]
nach Mommsen Zwillingshandschrift zu Berlin, Staatsbibliothek - Preußischer Kulturbesitz, Lat. qu. 150
[1r - 206r] Lex Romana Visigothorum (Commonitorium, Capitulationes und Text)
[206v - 223v] Lex Salica (Klasse E, Langer Prolog, Titelverzeichnis und Text)
[225v] Lex Salica (Epilog)
9. Jh., Gallien (Hänel); 1.-2. Viertel 9. Jh., Tours (Mordek, Liebs); 2. Viertel 9. Jh., Tours (oder Leges-Skriptorium?) (Bischoff); nach 815, Tours (Eckhardt 1962 nach Bischoff); ausg. 9. Jh. (Meyer); 1./2. Viertel 9. Jh. (Bischoff)
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 406
[iur. civ. 64]
[1r - 25r] Lex Baiuvariorum (Klasse D, Prolog, Titelverzeichnis und Text, mit deutschen Glossen)
[26v] Lex Romana Visigothorum (CTh IV,7,1, Inskription und Interpretatio, Schlusssatz)
[26v] Lex Baiuvariorum (Titel 21, 4)
12. Jh., wohl Bayern oder Österreich (Mordek); 12. Jh. (von Schwind)
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 502
[1r - 19v] Lex Ribuaria (Klasse A, Titelverzeichnis und Text)
[19v - 41r] Lex Alamannorum (Klasse A, Text)
wohl 10. Jh. (Beyerle/Buchner); 10. Jh., Süddeutschland (alemannisch?) (Mordek); 9. Jh. (Buchner, Eckhardt 1966); 11. Jh., deutsch (Kottje); Mitte bis 2. Hälfte 10. Jh. (Bischoff HA)
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 601
Lex Alamannorum
12. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966, Schott); 12. Jh., südwestdeutsch (Kottje)
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 2160
[2ra - 14va] Kapitelverzeichnis zur Epitome Iuliani, der Appendix B sowie ihren Erweiterungen
[14va - 137va] Epitome Iuliani (Capp. 1-525) mit Kapitelsummen
[137vb - 142ra] Epitome Iuliani (Capp. 526-564) mit Kapitelsummen
[142ra - 145va] Appendix B zur Epitome Iuliani
3. Viertel 9. Jh., Oberitalien, vielleicht in der Gegend um Rom (Kaiser, Liebs)
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 2198
Teilweise Vorlage von Bamberg, Staatsbibliothek, Can. 9.
[80v - 81r] Lex Salica (Exzerpt)
10. Jh., Bayern (wohl Freising) (Mordek)
Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 404.2 Novi (16)
Epitome Aegidii (Fragment, CTh 2,4,3-2,7)
9. Jh. (Bischoff); Ende 8. Jh., Frankreich (Butzmann)
Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 513 Helmst.
Lex Alamannorum
8. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); um 800, „aus dem besonders ansehnlichen oberitalienischen Skriptorium, das wohl in Verbindung mit der Residenz König Pippins (781-810) gesehen werden muß“ (Bischoff) (Mordek); ausg. 8. Jh., Westschweiz oder Norditalien (CLA); ca. 800, Oberitalien (Skriptorium „in Verbindung m. Residenz Kg. Pippins, 781-810“ [Bischoff]) (Kottje); 2. Hälfte 8. Jh., Reichenau (?), Konstanz (?) (Bischoff HA)
Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 532 Helmst.
[154r - 170r] Lex Baiuvariorum (Klasse A)
[170v - 173v] Edictus Rothari (cc. 281-351, ab 173r: cc. 43-86)
9. Jh. (von Schwind); Anfang 9. Jh., Salzburg (Kottje); 1.-2. Viertel 9. Jh., Teil II wohl 820, Salzburg (Mordek); 9. Jh. (820), Salzburg (?) (Bischoff HA); ca. 820 (Bluhme); um 820, Salzburg (Siewert nach Heinemann); 10. Jh. (Krusch)
Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 1062 Helmst.
[3r] Einzeltitel der Epitome Aegidii (Teile von CTh 1,1-1,4 und 1,6) unter der Bezeichnung "Defloratio sentenciarum Theodosianae legis" (TranskriptionTranskription beim Carolingian Canon Law Project)
[8r-v, 17r - 18v] Epitome Iuliani (Exzerpte)
11. Jh. (Bischoff HA); 10. Jh. (Hartmann); Godescalc: 3. oder 4. Viertel 9. Jh., Frankreich (Bischoff)
Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 50.2 Aug. 4°
[1r - 50v] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
1. Hälfte 9. Jh., vielleicht Nordostfrankreich (Eckhardt 1962 nach Bischoff); 1. Hälfte 9. Jh., vielleicht Nordostfrankreich (Mordek); 9. Jh., Weißenburg (?) (Bischoff HA); 1./2. Viertel 9. Jh., Nordostfrankreich (Bischoff)
Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 130 Blank.
[1v - 30r] Edictus Rothari
[30v - 32r] Leges a Grimoaldo additae
[32r - v] Memoratorium de mercedibus commacinorum
[32v - 57v] Leges Liutprandi und nochmals als letztes Kapitel das Memoratorium de mercedibus commacinorum
[57v - 60v] Ratchis leges
[60v - 63v] Aistulfi leges
[90v] Lex Ribuaria (Klasse B, Titel 91, 2 mit Rubrik)
[136v - 150r] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[150r - 168r] Lex Burgundionum (Klasse B)
[168r - 176v] Lex Ribuaria (Klasse A, Titelverzeichnis und Text)
[176v - 187v] Lex Alamannorum (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
[187v - 207r] Lex Baiuvariorum (Klasse E, Prolog, Titelverzeichnis und Text)
10. Jh. (Beyerle/Buchner, Lehmann/Eckhardt 1966, Bischoff HA); 3. Viertel 9. Jh. (nach 855), Oberitalien (Mordek); 10. Jh. (von Salis, von Schwind); ca. 3. Viertel 9. Jh., Oberitalien (Kottje); 10. Jh., Augsburg (Bluhme); 3. Viertel 9. Jh., wohl auf italienischem Gebiet (Eckhardt 1962 nach Bischoff)
Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 105 Gud. Lat.
Die Wolfenbütteler Handschrift geht auf das Manuskript Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. Lat. 1564 zurück.
[3 - 6] Codex Theodosianus (CTh 2,26,1-5)
10. Jh. (Meyer); 10. Jh., St. Omer (Bischoff HA); Mitte bis 3. Drittel 9. Jh., Corbie (Kaiser)
Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 299 Gud. Lat.
[1r - 34r] Lex Salica (Karolina emendata, Titelverzeichnis und Text)
[42r - 63v] Lex Ribuaria (Klasse B, Titelverzeichnis und Text)
spätes 9. oder 10. Jh. (Beyerle/Buchner); 3. Viertel 9. Jh., Frankreich (nordöstlich?) (Mordek); 9./10. Jh. (Bischoff HA); 3. Viertel 9. Jh. (Eckhardt 1962 nach Bischoff); ca. 3. Viertel 9. Jh., (nordöstliches?) Frankreich (Bischoff)
Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 327 Gud. Lat.
[1r - 63r] Lex Salica. Am Beginn fragmentarisch. Incipit: XXVIII De libertis dimissis …
[65 - 73, 75 - 81, 90 - 93] Lex Alamannorum (Klasse A); zwischen foll. 72 und 73 wurde ein Blatt (Reste einer dekorierten Initiale erkennbar) herausgeschnitten; ebenso Blattrest zwischen foll. 80 und 81
[74, 82 - 89, 94 - 115] Lex Alamannorum (Klasse B); foll. 98r-99v fehlt untere Ecke; fol. 115v Bibliotheksstempel
Anfang 9. Jh. (Lehmann/Eckhardt 1966); Anfang 9. Jh., Nordostfrankreich (Kottje); 1. Viertel 9. Jh., Nordfrankreich (Bischoff); 1. Viertel 9. Jh., Nordfrankreich (Eckhardt 1962 nach Bischoff, Bischoff)
Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 97 Weiss.
[Codex Guelpherbytanus]
[1v - 34r] Lex Salica (Klasse A, Text und Capitula legi Salicae addita)
[37r - v] Lex Salica (Klasse A, Epilog und Königsliste)
[37v - 87r] Epitome Guelpherbytana der Lex Romana Visigothorum
9. Jh. (Hänel, Mommsen, Meyer); späteres 8. Jh., Nord- oder Ostfrankreich (Liebs); 2. Hälfte 8. Jh., Nord- oder Ostfrankreich (Mordek: von Agambertus geschrieben [siehe Vermerk fol. 87v], nach Bischoff Nord- oder Ostfrankreich, nach CLA in Burgund); 2. Hälfte 8. Jh., Burgund (CLA); 2. Hälfte 8. Jh. (754-768), Tours (?) (Bischoff HA); nach 751 und wohl vor 768 (Eckhardt 1962)
Würzburg, Universitätsbibliothek, M. p. j. f. m. 2
Codex Iustinianus (Fragmente; C. 1,27,1,36-27,2,16 und C. 2,43,3-51,2)
Ende 11. Jh., in oder um Rom (Thurn); 2. Hälfte 11. Jh., Rom (Loschiavo); 9. Jh., Umgebung von Rom (Weigand); Mitte bis 3. Viertel 11. Jh., Gegend von Rom (Ciaralli)
Würzburg, Universitätsbibliothek, M. p. j. q. 3
[Fragmenta codd. mss. deperd. philol. (unsign.)]
[1r - v] Lex Salica (Fragment; Karolina emendata)
Anfang 9. Jh., Frankreich (Eckhardt 1962 nach Bischoff, McKitterick 1989); 1. Hälfte 9. Jh. (Bischoff HA); 1. Drittel 9. Jh., Frankreich (?) (Bischoff)
Würzburg, Universitätsbibliothek, Ms. th. f. 167
[160r - 164v] Lex Baiuvariorum (Fragment; Klasse A, Ende des Prologs, Kapitelverzeichnis und Text)
12. Jh., Amorbach (von Schwind); 3. Viertel 11. Jh. (Hoffmann)
Z
Zaragoza, Biblioteca de la Universidad, ms. 225
Lex Visigothorum
13. Jh. (García López)
Zürich, Staatsarchiv, C VI 3
Nach Bischoff/Brown befinden sich die Überreste heute in Rom, Accademia Nazionale dei Lincei, Biblioteca (Biblioteca Corsiniana) s.n.
Codex Theodosianus (ursprünglicher Text, Fragmente, Palimpsest, Bücher VI, X, XI)
5./6. Jh., Gallien oder Italien (CLA); 5./6. Jh. (Liebs); 5. oder 6. Jh., Gallien oder Italien (Dold 1941); 5.-6. Jh. oder Anfang 6. Jh. (Bischoff/Brown)